Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyolojik düşünce nedir?

Sosyolojik düşünce, olan ile olması gerekeni bir araya getirmeye imkân verecek geçmiş, şimdi ve gelecek koordinatları içindeki mevcut ve olası yapılaşma çerçeveleri hakkında, epistemolojik açıdan temkinli (ampirik verilere dayalı) ve bir vaat olarak daha özgür bir toplum fikrinin geliştirilmesi yönündeki arayışlarla dikkat çekmektedir.

Afet sosyolojisinin tarihçesi açısından sosyologların büyük bir bölümünün hangi soru üzerine odaklandıkları dikkat çekmektedir?

Afet ortaya çıktığında “insanların buna nasıl tepki göstermekte oldukları?” sorusu.

Windelband’ın bilimler sınıflamasına göre nomotetik eğilim nedir?

Nomotetik eğilim, nomos, kural, yasa arayıcı eğilim olarak dikkat çekmektedir.

Afet sosyolojisi alanındaki söz konusu çalışmaların, bireylerden başlayarak, en mikro sosyal etkileşim ve bu etkileşimlere yüklenen anlamlar düzeyinden başlayarak, mezo (orta) ve makro seviyelere kadar ilerleyen bir ilişkisel bütünlük içinde ele alınması gerekliliği yolundaki bir eğilime işaret ediyor oldukları söylenebilir. Burada mezo düzeyden kastedilen şeyler nelerdir?

Gündelik yaşamı düzenleyen sosyal norm ve pratikler.

Afet sosyolojisi literatürü açısından dört önemli boyut nelerdir?

• Afetlere ilişkin mitler • Afet araştırma yöntemleri • Afet teorileri • Afet çalışmalarında sosyal eleştiri boyutu.

Afet müdahalesi için gerekli araştırma programları nasıl olmalıdır?

Bağlamsal olduğu kadar süreçsel ve tarihsel süreç içindeki sosyal, kültürel, politik, ekonomik ve sosyo-bilişsel örüntüleşme biçimleri dikkate alınarak etkinleştirilmeli ve “tözsel tanımlar üzerinden” geliştirilen metodolojik tasarımlara dayandırılmaktan çok “ilişkisel” perspektifler içinde geliştirilecek bütüncül ve süreçsel araştırma tasarımlarına dayandırılmalıdır.

Afet sosyolojisi alanındaki çalışmaların, bireylerden başlayarak, en mikro sosyal etkileşim ve bu etkileşimlere yüklenen anlamlar düzeyinden başlayarak, mezo (orta) ve makro seviyelere kadar ilerleyen bir ilişkisel bütünlük içinde ele alınması gerekliliği vardır. Buradaki makro düzey neleri içerir?

Sosyal düzenin tüm yapıları.

Afeti sosyolojik olarak kavramak ne demektir?

Afeti sosyolojik olarak kavramak demek, öncelikle afeti toplumsal yapı ve süreçlerin bir parçası olarak ele almak demektir. Afetlerle toplumsal yapı arasındaki ilişki kaçınılmaz görünmesine rağmen, bu kavrayış afetin sosyolojik anlamını her zaman temsil etmiş değildir.

Windelband’ın bilimler sınıflamasına göre idiografik bilimler nasıl tanımlanır?

Tekil bir defalık olanı anlamaya yönelik olan bilimler olarak sınıflandırılmış ve sosyal bilimsel anlamda tarihsel tekil “olan” üzerinde yoğunlaşan bilimsel eğilim olarak tanımlanabilir.

Afet sosyolojisi alanındaki çalışmaların ilki nedir?

Prince’in (1920) Kanada’da 1917 yılında yaşanan “Halifax Patlaması” olayını sosyolojik olarak ele aldığı doktora tez çalışması afet sosyolojisi alanındaki çalışmaların ilkidir. Daha sonra birçok sosyal bilimci afetlerin sosyal boyutu üzerine çalışmalar yapmıştır.

Afet sosyologları Drabek ve Hoetmer’in acil durum yöneticileri için geliştirdikleri öneriler nelerdir?

• Tüm tehlikeler yaklaşımı (all-hazards approach) esastır • Planlama ve hazırlık faaliyetleri, gerçekleştirilmesi gereken ve alınacak hedefler değil, sürekli süreçlerdir. • Mitlere değil sosyal bilim alanının araştırma bilgisine dayalı olarak, program etkinliklerine, önceliklerine ve uygulama stratejilerine rehberlik edilmelidir. • Afet planları davranışsal tepki için kılavuzlar olacaksa, bunları uygulayanlar tarafından geliştirilmelidirler. • Acil müdahaleleri yönetmek, otoriteye dayalı olmaktan ziyade kaynak temelli teorik modellerin uygulanmasını gerektirir.

Afet sosyolojisi açısından temel epistemolojik varsayım neye dayanmaktadır?

Afet sosyolojisi açısından temel epistemolojik varsayım, tüm faciaların ve afetlerin tarihsel açıdan (bir defalık tarihsel olay düzleminde) onları diğer afetlerden benzersiz kılan yönlerinin sosyal görecelilik çerçeveleri açısından bulunuyor olmakla birlikte, onları diğer afetlerle ve facialarla tarihsel bir karşılaştırmalı analiz çerçevesinde (Weberyen anlamda ideal tipsel olgu düzeyinde) benzer kılan ve söz konusu afetlerde insanların afetler karşısında gösterdikleri örüntüleşmiş davranış kalıplarının tespit edilebileceği sayıltısına dayanmaktadır.

Acil durum yönetimi nedir?

Acil durum yönetimi, “potansiyel tehlikeli durumlarda var olan belirsizliklerin en aza indirgenmesi ve kamu güvenliğinin en üst düzeye çıkartılması sürecidir.

Drabek’e göre afet nedir?

Bir topluluğun önemli ölçüde vergilendirilmeye uygun kaynakları olarak kişilerin ve/veya mülklerin ciddi bir biçimde zarar gördüğü bir olay” anlamına gelmektedir.

Sosyoloji nedir?

Sosyolojinin birçok farklı açıdan tanımı yapılmaya çalışılmıştır. Sosyolojinin “insanlar arasındaki etkileşimin” çalışılmasına odaklanan bir disiplin olduğu konusunda büyük ölçüde bir uzlaşımın varlığından söz edilebilir. Bununla birlikte en geniş anlamıyla sosyolojinin, ilişkisel ve süreçsel bir perspektifte kurulmuş ideal tipsel kavramlarla bağlamsal olarak yeniden inşa edilmesi gereken nesnelere odaklanan “socious” odaklı bir eğilime sahip olduğu söylenebilir.

Rutin bir doğal sürecin afet olarak nitelendirilmesi için ne gereklidir?

Sosyal bir sonuç doğurması; insanlara, sosyal sistemlere ve binalara yaygın bir hasar vermesi; bireysel, sosyal ve fizilsel tahribata yolm açması; genel sosyal, ekonomik ve politik aktiviteyi sekteye uğratması gereklidir. Kısacası, doğal riskler, bireylere, binalara, sosyal, ekonomik ve politik yaşama zarar verdiğinde bir doğal afetle karşı karşıya kalınmaktadır.

Afetlerin tüm boyutları ile değerlendirilebilmesi açısından nasıl modellerin geliştirilmesi gerekmektedir?

Afetlerin tüm boyutları ile değerlendirilebilmesi açısından tözsel tanımlara dayalı analizlerden ziyade, ilişkilere ve ilişkilerin içinde yer aldığı süreçlere odaklanan ve sosyal gerçekliğin tüm düzeylerini dikkate alan modeller geliştirilmesi bu yüzden giderek önem kazanmaktadır.

Sosyal gerçekliğin yapısına ilişkin ontolojik sayıltılar temel olarak kaça ayrılır ve bunları nelerdir?

2’ye ayrılır. 

TÖZSEL Statik ilişkiler

SÜREÇSEL Devingen, izah edilebilir dinamik İlişkiler.

“Tüm tehlikeler yaklaşımı” terimi ne anlama gelmektedir?

Tüm tehlikeler yaklaşımı doğal afetlerin, insan eliyle ortaya çıkmış biyolojik ya da teknolojik tehditlerin, bizi, ailemizi, evimizi, işimizi ve içinde yaşadığımız topluluk ve toplumu etkileyebilmesi anlamında kullanılan bir terimdir.

Afet sosyolojisi alanındaki çalışmaların, bireylerden başlayarak, en mikro sosyal etkileşim ve bu etkileşimlere yüklenen anlamlar düzeyinden başlayarak, mezo (orta) ve makro seviyelere kadar ilerleyen bir ilişkisel bütünlük içinde ele alınması gerekliliği vardır. Buradaki mikro düzey neleri içerir?

Yakın çevre içindeki günlük etkileşim.