Fotoğrafın Kullanım Alanları Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

FSEK’te bir fikrî ürünün eser olarak korunabilmesi için hangi şartlar aranmaktadır?

• FSEK’te öngörülen ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanat ve sinema eserleri gibi eser türlerinden biri olmalıdır (objektif şart). • Sahibinin (yaratıcısının) özelliğini taşımalıdır (sübjektif şart).

Fotoğraf sahibi kimdir? Hakları nelerdir?

Fotoğraf sahibi, fotoğrafın kamuya sunulup sunulmayacağına, kamuya ne zaman ve nasıl sunulacağına, kendi adı veya takma adı ile mi yoksa ad sız olarak mı kamuya sunacağına karar verebilir. Fotoğraf, sahibinin kişisel çevre si dışına çıktığı zaman kamuya sunulmuş sayılır. Kamuya sunulan bir fotoğrafın izinsiz kullanımına veya başkaları tarafından fotoğrafta değişiklik yapılmasına en gel olunabilir. Ayrıca fotoğraf sahibi, kendisine ait olan bir fotoğraftan yararlanılarak başka bir fotoğrafın meydana getirilmesine izin verme hakkı vardır. Başka bir deyişle fotoğraf sahibi, fotoğrafının işlenmesine izin verebilir. Bu durumda işlenmiş fotoğraf üzerindeki haklar işlenen fotoğrafın sahibine aittir

1800’lü yılların sonuna gelindiğinde fotoğraf hangi alanlarda yaygınlaşmıştır?

• İnsanların kişisel yaşamları belgelemeye yönelik fotoğraflar, • Kitap, dergi ve gazetelerde bir olay ya da durumu gösteren fotoğraflar, • Görsel sanat eserlerini kopyalayan fotoğraflar.

Edisyon nedir? Örnek ile açıklayın

Edisyon, bir fotoğraf eserinin kaç adet ve hangi boyutta, hangi değerlerde üretileceğini ya da üretildiğini belirtir. Örneğin, bir galeride serginizin açıldığını varsayalım. 20 fotoğraftan oluşan bu sergideki fotoğraflarınızın boyutunun 60x90cm. olduğunu düşünelim. Galerici ve sanatçı birlikte oturup (bazen biri diğerinde daha baskın olarak) sergilenen fotoğrafların satış değerini belirleyebilmek üzere, fotoğraflardan kaç adet satılacağına karar verirler.

“Fikrî Mülkiyet Hukuku” terimi ne anlama gelmektedir?

“Fikrî Mülkiyet Hukuku” terimindeki” “fikrî” kelimesi konuyu değil, mülkiyetin türünü ifade etmektedir. Fikrî olan “mülkiyettir” ve bu mülkiyet maddi varlığı bulunan eşyaya ilişkin mülkiyetten farklıdır; mülkiyet terimi hak sahipliği anlamında kullanılmıştır. Bu nedenle “fikrî mülkiyet hukuku terimi” en geniş anlamı ile hem fikir ve sanat eserleri (copyrights) üzerindeki hakları, hem de sınaî mülkiyet haklarını kapsar. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakları ifade etmek için kullanılan İngilizcedeki copyright sözcüğü, yaygın olarak telif hakları anlamında kullanılır. Fotoğraf eserleri telif yasaları ile korunurlar. Telif yasalarıyla korunan, dış dünya ya fikrî ürün olarak yansıyan fotoğraf eserleridir.

Fotoğraf nedir?

Fotoğraf optik yolla yüzey üzerine resmetme tekniğidir. Fotoğraf denildiğinde, kâğıt yüzeyde ya da bilgisayar ortamında ortaya çıkan ikiboyutlu bir resim anlaşılır. Fotoğraf bir fikrî üründür; aklın, düşüncenin ve hissedip ifade et menin ortaya çıkardığı sonuçtur.

Fotoğrafın kulanım süreci ne anlama gelmektedir?

Fotoğrafın kulanım süreci denildiğin de fotoğrafı çeken fotoğrafçıdan başlayan ve fotoğrafı en son noktada (farklı ortamlarda; örneğin gazete, dergi, reklam panosu gibi) kullanımıyla ilgili şartlar ve süreçler anlaşılır.

Türkiye’nin de taraf olduğu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin ve 1982 Anayasası’nda fikrî mülkiyet ile ilgili maddesi hangisidir ve bu madde nedir?

Türk Anayasasında (1982 Anayasası) fikrî mülkiyeti koruyan açık bir hüküm bulunmamasına rağmen Türkiye’nin de taraf olduğu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 27. maddesinin 3. fıkrası geniş yorumlandığında ve 1982 Anayasası’nın Mülkiyet Hakkını düzenleyen 35. maddesi ele alındığında bazı sonuçlara varılabilir. Buna göre; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz” hükmü eser sahibinin eseri üzerindeki mülkiyet hakkını da kapsamına aldığı sonucuna ulaşılabilir. Konu ile ilgili maddeler aşağıdaki gibidir. • Madde 27.- Herkes toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelişmeye katılma ve bundan yararlanma hakkına sahiptir. Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, edebiyat ve sanat ürünlerinden doğan maddi ve manevi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır. • Anayasa Madde 35.– Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. • Anayasa Madde 27.– Herkes, bilim ve sanat› serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.

Fotoğrafın bulunuşu ile ilgili ortamlar nelerdir?

• Resmetme Tekniği: Niépce, 1827’deki ilk fotoğrafı ve Daguerre, 1837’de dagerreyotip yöntemi. • Çoğaltma Teknolojisi: Talbot, 1841 yılındaki negatif görüntüyle birlikte çoğaltma teknolojisi olarak fotoğrafı buldu. • Sanatın Ortamı: Hill 1845’de çektiği portre fotoğrafları, Rejlander 1857-58’de ve Cameron 1865’de çektikleri fotoğraflar.

Fotoğraf karesi hangi durumda özgün sayılabilir?

Fotoğrafın sahibinin yaratıcı gücünü yansıtması, eserde daha önce duyulmamış veya görülmemiş mutlak bir orijinalite bulunması demek değildir. Bir başka fotoğrafın birebir taklidi ya da kop yası değil; asgari düzeyde özgünlüğe sahip bir fotoğraf olması gerekmektedir. Bu noktada her fotoğrafın bir “özgünlük” taşıdığı varsayımından hareket edilir. Fotoğraf eserlerinde sahibinin özelliği, konu seçiminde ve kullanılan fotoğrafın tekniğin de görülür. Fotoğraf çeken kişi, fotoğrafın tekniğini bilerek ışığı yoğurur. Fotoğraf makinesini, sıradan bir insan gözü, sadece bir konuya bakmak için kullanabilir; çe kilen fotoğraf, sadece o durumu tespit etmekten öteye geçemeyebilir. Ancak fotoğraf karesini, fotoğraf makinesinin yönlendirdiği olay ya da durumda kendine özgü gördüğü şeylerle dolduran kişinin eseri özgün sayılabilir.

Fikrî ve sınaî hak nedir?

Fikrî hak, kişinin fikrî ürünler üzerinde hukukça korunan tekel yetkilerinden oluşur; sınaî haklar ise, fikir ve sanat eserleri dışında kalan fikrî ürünler üzerindeki haklardır.

Telif haklarına ilişkin modern hukuki düzenlemeler ne zaman yapılmıştır?

Telif haklarına ilişkin modern hukuki düzenlemeler Fransız İhtilali’nden sonra mümkün olabilmiştir. Almanya, İsviçre gibi Avrupa ülkeleri 1791 tarihli Fransız Kanunu örneğini takip etmişlerdir.

Müzayede evlerinden en önemlileri merkezleri nerelerdedir?

Müzayede evlerinden en önemlileri merkezleri Londra’da olan Christie’s ve Sotheby’s’dir. Çok köklü bir geçmişe ve ciddi bir müzayede geleneğine sahip olan bu müzayede evleri sadece Londra’da değil Dubai’den, Paris’e, New York’tan Tokyo’ya çeşitli şehirlerde de açık artırmalar düzenlemektedirler.

Cumhuriyet döneminde telif hakları ile ilgili ilk düzenleme hangi tarihte ve hangi yasa ile kanun olmuştur?

Telif hakları ile ilgili Cumhuriyet dönemindeki ilk düzenleme 1952 tarihinde yürürlüğe giren 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunudur (FSEK). Buna göre her türlü eser yasanın koruması altındadır. Bu eserler bakımından korunan hak esasen aynı olsa da, ihlal ediliş biçimleri ve hak çeşitleri bakımından farklılık bulunmaktadır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını, bu haklara ilişkin tasarruf esas ve usullerini, yargı yollarını ve yaptırımlarını kapsamaktadır.

Fotoğraf güzel sanat eseri midir?

Bir fotoğrafın FSEK açısından güzel sanat eseri sayılabilmesi ve güzel sanat eseri olarak korumadan yararlanabilmesi için o fotoğrafın bediî vasfında olması; başka bir anlatımla estetik nitelikte olması gerekir. 5846 s. FSEK’nun 4. maddesinin 5. bendine göre, fotoğrafın güzel sanat eseri sayılabilmesi için bedii vasfı haiz olması gerekir. Bu itibarla bir fotoğraf üzerinde FSEK’na göre hak iddia edilmesi halinde öncelikle o fotoğrafın be dii vasfı haiz olup olmadığının tespiti gerekir.

Fikrî ürünlerin özellikleri nelerdir? Örnek ile açıklayınız.

Fikrî ürünler soyuttur; maddi varlıkları yoktur. Fikrî ürünler dış dünyaya, bir çizgi, şekil, renk kompozisyonu, güzel sesler, tınılar bir şiir, bir roman olarak yansırlar. Bu bağlamda üzerinde somutlaştığı eşyadan da farklı bir varlığa sahiptirler. Örneğin bir yağlı boya tabloda fikrî ürün tuval veya tuval üzerindeki boya değil, boyayı ve tuvali resme dönüştüren yaratıcı fikrî çalışmasının ortaya çıkardığı sonuçtur.

Dünya müzayede ve koleksiyon ortamının 2008 yılı sonu itibariyle nerelerde hangi oranlarda yapılmıştır?

Dünya müzayede ve koleksiyon ortamının 2008 yılı sonu itibariyle %35’i Londra’da, %35’i New York’ta, %7si ve geri kalan *’si dünyanın farklı yerlerinde yapılmaktadır.

Portre fotoğrafçılarının özellikleri nelerdir?

Portre fotoğrafçıları sadece insanların yüzlerini kaydetmenin ötesinde kişilerin ifadelerini, psikolojilerini, çalışma ortamlarını yani her yönüyle kişiliklerini yansıtmaya çalışmışlardır. Bunun için de, aydınlatma ve optik başta olmak üzere fotoğrafın kendine özgü tekniğini dönemin resim bilgi ve becerisiyle birleştirmeye yönelmişlerdir.

Telif hakları ilk kez kime verilmiştir?

Telif hakları bakımından ilk kez 15. yüzyılda yayınevlerine, eserlerin basılıp, çoğaltılıp satılması hakkını içeren imtiyazlar verilmiştir.

Kanun açısından Güzel Sanat Eserleri nelerdir?

• Yağlı ve suluboya tablolar; her türlü resimler, desenler, pasteller, gravürler, güzel yazılar ve tezhipler, kazıma, oyma, kakma veya benzeri usullerle maden, taş, ağaç veya diğer maddelerle çizilen veya tespit edilen eserler, kaligrafi, serigrafi • Heykeller, kabartmalar ve oymalar • Mimarlık eserleri • El işleri ve küçük sanat eserleri, minyatürler ve süsleme sanatı ürünleri ile tekstil, moda tasarımları • Fotoğrafik eserler ve slaytlar • Grafik eserler • Karikatür eserleri • Her türlü tiplemeler

Çağdaş olanı belirleyen nedir ya da kimdir?

Çağdaş eser yaratmak demek güncel olanı, güncel bakış açısı ve farklı bir anlatım ile dile getirmeyi gerektirir. Esin kaynağı çok eski bir melodi, klasik bir re sim veya sanat tarihine mal olmuş bir mimari yapı bile olsa onun anlatım şekli, bakış açısı ve duruşu günümüzü ve günceli kucaklarsa bu eser çağdaştır. Günümüzde yukarıda bahsettiğimiz çağdaş sanat ortamını barındıran, koruyan, geliştiren, ticaretini yapan kişi ve kurumlar vardır. Bu yapı içinde küratör adıyla yeni bir meslek ortaya çıkmıştır. Küratorün yaptığı iş, gönüllü olarak bir sanatçı-eser-kişi ilişkisini sağlamak değildir. Bu ilişkiler sonucunda çok ciddi ticari gelirler de elde edilebilir. Küratörler daha çok sanatçı ile galeriler ve müzeler arasında ilişkiyi kurar ve bu ilişkiler sonucunda ticari komisyon alır. Şu anda Avrupa ve Amerika’daki sanat ortamının neredeyse yarısı bu bağımsız küratörler tarafından yürütülmektedir. Çağdaş sanat anlayışında küratörlük bir konu hakkında daha iyi bir bilgi ve olanaklar sunan kişidir

Güzel sanat eserleri nedir?

Güzel sanat eserleri görme duyumuza hitap ederek estetik bir haz uyandıran, bir yüzey üzerinde yahut cisim halinde oluşmuş, dille ifadeleri mümkün olmayan fikrî ürünler olarak tanımlanmaktadır. Güzel sanat eserleri bakımından kanun koyucu koşul olarak “estetik değere sahip olma” unsurunu aramıştır.

Çağdaş nedir?

Çağdaş; aynı çağda yer alanlardan, olanlardan, geçenlerden ya da yaşayanlardan her biridir. Çağın koşullarına uygun, ileri, uygar olarak da algılayabiliriz. Sanatsal anlamda irdeleyecek olursak çağdaş kelimesi günümüz teknolojisi ve bakış açısıyla üretilmiş sanat yapıtlarının genel adı olarak adlandırılabilirler. Bununla birlikte, çağdaş bakış açısı genellikle modern ile karıştırılır.

Fotoğraf eseri sahibi (veya mirasçıları) eserden kaynaklanan manevi hakları nelerdir?

Manevi haklar, hayatta iken veya öldükten sonra devredilemez, feragat edilemez, hukukî işlemlerle sınırlanamaz. Bununla birlikte üçüncü kişilere bu hakların kullanma yetkisi verilebilir. Bu noktada mali hakların devri ile bu hakların kullanma yetkisinin verilmesinin birbirinden farklı kavramlar olduğu unutulmamalıdır. Mali hakların kullanma yetkisinin verilmesi, ruhsat veya lisans olarak adlandırılır. Mali haklar birbirinden bağımsızdırlar. Bu haklar ayrı ayrı devredilebilir veya lisans verilebilir. Devredilen mali haklar, devre denin malvarlığından çıkar. Lisans işlemiyle ise, kullanım yetkileri verildiği için mali haklar, hak sahibinde kalmaya devam eder.

Eser sahibinin mali hakları nelerdir?

• İşleme Hakkı • Çoğalma Hakkı • Yayma Hakkı • Yayın ile (işaret, ses ve görüntü nakline yarayan araçlarla) umuma iletim Hakkı (m.25) • Pay ve Takip Hakkı

Telif haklarına ilişkin modern hukuki düzenlemeler ülkemizde ilk ne zaman yapılmıştır?

Ülkemizde ise fikrî mülkiyet hukukunun tarihi kökleri Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır. Osmanlı devletinde basımevi kurup Türkçe kitap yayımlama izni alan ilk kişi İbrahim Müteferrika’dır.

Fotoğraflar ticari amaçla nasıl satılmaya başlamıştır?

Avrupa’da bir grup ticari amaçlı fotoğrafçı 1850’li yıllarda başyapıt resimlerin fotoğraf baskılarının kopyalarını satmaya başladılar. Bu şekilde sanat eserlerinin fotoğraf yoluyla kopyalanarak halka satışı başladı.

Bir sertifika üzerinde satır düzeni içinde yer alması gereken bilgiler nelerdir?

• Sanatçının imzası. Sanatçının kendisine ait bir imzası olmak zorundadır. Bu imza bazen grafiksel bir düzenleme bazen de sadece basit bir imza şeklin de olabilir. Sanatçı bütün sertifikalarında bu imzayı kullanmalıdır. • Sanatçının adı ve soyadı. • Eserin adı (varsa), yer ve çekim tarihi. • Yapılmış olan baskının türü ve kağıdı. Dünyadaki koleksiyoncuların bir çoğu kimyasal kağıtlara yapılmış baskıları tercih etmektedirler. Günümüzde bu baskılar lazer pozlandırma cihazları (Durst Lambda gibi) aracılığı ile geleneksel renkli veya siyah-beyaz kağıtlara çok net ve başarılı şekilde yapılabilmektedirler. • Baskının neye sıvandığı, yani nasıl sergilendiği. Verilen örnekte, alüminyum panele sıvandığını görüyoruz. • Eserlerin her edisyonun ölçüsü belirtildikten sonra en son ve önemli olarak edisyon sayısı belirtilir. Verilen örnekte, 1/3 olarak tanımlanmış olan bu eserin 3 edisyon olduğu ve şu anda sergilenen, alınan ya da satılan kopyanın ilk edisyon olduğudur.

Fotoğrafın ilk kez bir müzede sergilenmesi ne zaman olmuştur?

Fotoğrafın ilk kez bir müzede sergilenmesi 1950’li yıllara rastlar. Fransız fotoğrafçı Henri-Cartier Bresson’un (1908-2004) Kritik An olarak niteledikleri fotoğrafları Louvre Müzesinde sergilenmiştir. İşte, o tarihi günden itibaren sanat ortamlarınca fotoğraf sade ce bir haberi destekleyen bir belge ya da bizi uzak diyarlarda olup biteni anlatan bir belgeleme aracı olma özelliğini aşmıştır.

Güzel sanat eseri olarak bir fotoğrafın telif hakkından yararlanabilmesi için hangi özellikleri taşıması gerekmektedir?

Güzel sanat eseri olarak bir fotoğrafın telif hakkından yararlanabilmesi için estetik niteliği kıstasının haricinde ayrıca sahibinin (yaratıcısının) özelliğini taşıması gereklidir. Bağımsız bir fikrî çalışmanın ürünü olan, sahibinin yaratıcı gücünü yansıtan fotoğraflar eser olarak hukuki korumadan yararlanabilir.

“Eser Sahibi” terimini açıklayınız.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre eser sahibi, eseri meydana getiren kişidir. Bu yaratma gerçeği ilkesine göre her fotoğraf çeken, çektiği fotoğraf üze rinde telif hakkına sahiptir. Eserin meydana getirilmesi telif hakkının doğumu için yeterlidir. Bu nedenle eseri meydana getiren kişinin eser üzerindeki hak sahipliğinin doğabilmesi için hukuki ehliyet veya sicile tescil gibi koşullar aranmaz.

Collingwod’un bu görüşüne göre sanat nedir?

Collingwod’un bu görüşüne göre, sanat herhangi bir duygunun da dışavurumu değildir. Bu duygu, ifade edildiği ana kadar açıklık kazanmamış olup, ifade edilişi onun keşfedilmesine neden olacak bir duygu olmalıdır. Bu aynı zamanda izleyiciyi de araştırmanın içine alır.

Telif Hakkı nedir?

Telif yasası ile eser sahibinin mali ve manevi hakları koruma altına alınmıştır (m. 13). Telif hakkı, fotoğraf sahibine, fotoğraf üzerinde manevi ve mali (ekonomik) haklar bahşeder.

Eser sahibinin manevi hakları nelerdir?

• Eseri Kamuya Sunma Hakkı (m.14) • Adın Belirlenmesi Hakkı (m.15) • Eserde Değişiklik Yapılmasını Önleme Hakkı (m.16) • Eserin Aslına Ulaşma Hakkı (m.17) • Teşhir Hakkı • Tahrip Etmeyi Önleme Hakkı

Fotoğrafın güzel sanat olarak gerçek anlamda sergilenmesi ne zaman olmuştur?

Tarihteki ilk ve sadece fotoğrafa adanmış sergi olarak ünlü fotoğrafçı Alfred Stieglitz’in yukarda sözünü ettiğimiz New York’ta 291 adlı sanat galerisinde organize ettiği sergi olsa bile, fotoğrafın bugünkü anlamda modern biçimlerde ve değer olgusunu taşıyarak sergilenmeye başlaması, 1970’lerin ortalarına rastlar. Üst üste New York, Paris ve Tokyo gibi çok büyük metropollerde sadece fotoğraf içerikli ve fotoğraf sergileyen galeri ve müzeler açılmıştır.

Telif hakları ihlalinde açılabilecek olan hukuk davaları nelerdir?

• Eser Sahibi Tespit Davası • Tecavüzün Tespiti Davası • Tecavüzün Önlenmesi ve Kaldırılması Davası • Tazminat Davaları

Koleksiyon olarak almak veya satmak isteyen kişilerin bu eserlerin kalıcılığında en çok dikkat edilen hususlar nelerdir?

• Fotoğraf kağıdına basılmış olması (Renkli ise Chromogenic, yani kimyasal renkli karta basılmış olması) • Fotoğrafın sıvanmış olduğu yüzeyin asit içermeyen maddelerden oluşması (eloksallı alüminyum plaka, pvdf boyalı kompozit panel, asit içermeyen forex, asit içermeyen pleksi, vb.) • Fotoğraf sıvamasının basınçla ve asit içermeyen bir film yapıştırıcı veya kimyasal yardımı ile yapılması.

Fotoğraf eseri sahibi (veya mirasçıları) eserden kaynaklanan mali hakları nelerdir?

Fotoğraf eseri sahibi (veya mirasçıları) eserden kaynaklanan mali hakları; süre, yer ve muhteva itibariyle sınırlı veya sınırsız, karşılıklı veya karşılıksız olarak bir baş kasına yazılı bir sözleşme ile devredilebileceği gibi bu hakların kullanım (lisans – ruhsat) hakkı da başkasına bırakılabilir.

Fotoğrafın güzel sanat olarak gerçek anlamda değer kazanması ne zaman olmuştur?

Fotoğrafın güzel sanat olarak gerçek anlamda değer kazanması ve sergilenmesi 20. yüzyılın ortalarından sonra meydana çıkmaya başlar ki bu neredeyse keşfinden 100 sene sonrasına denk gelir.

Galeri ile fotoğraf sanatçı arasındaki sözleşmenin genel ilkeleri nelerdir?

• Eserlerin satışlarından elde edilen gelir bölüştürülür. Bu bölüşüm, genelde %50 ve %50’dir. • Sanatçı satış amaçlı olarak kendi ana sözleşmesinin bulunduğu galeri dışında aynı şehirde veya hatta bazen aynı ülkede başka bir galeri ile çalışamaz veya solo sergi açamaz. • Sanatçı genel olarak sadece sergileme amaçlı sergilere katılabilir, diğer bütün işleri ve sergileri sözleşmeli galeride veya himayetinde olmak zorundadır. • Sanatçının eserleri bir koleksiyona alınacaksa, hem galerici hem de aracı komisyon alır. • Maddi ve manevi olarak galeri, sanatçıyı gözetir, yurt içinde ve yurt dışında tanıtımını sağlar.

Hukuk düzeni nedir?

Bir toplumda yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tümünü ifade eden bir terimdir.

Fikrî Mülkiyet Hukuku nedir?

Hem fikir ve sanat eserleri (copyrights) üzerindeki hakları, hem de sınaî mülkiyet haklarını kapsar.

Fikrî hak nedir?

Fikrî hak, kişinin fikrî ürünler üzerinde hukukça korunan tekel yetkilerinden oluşur.

Sınaî hak nedir?

Sınaî haklar, fikir ve sanat eserleri dışında kalan fikrî ürünler üzerindeki haklardır.

Telif hakkı nedir?

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile korunan eserler üzerinde sahip olunan haklara denir.

Ülkesellik ilkesi nedir?

Bir hakkın ülke sınırları içinde, o ülkenin yasaları çerçevesinde korunmasıdır.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na (FSEK) göre bir fikrî ürünün eser olarak korunabilmesi için aranan şartlar nelerdir?

FSEK’te öngörülen ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanat ve sinema eserleri gibi eser türlerinden biri olmalıdır (objektif şart) ve sahibinin (yaratıcısının) özelliğini taşımalıdır (sübjektif şart).

Bediî (estetik) nedir?

Örneği olmayan, lâtif, güzel, nadide güzellik ölçülerine uyan, gönlü okşayan, beğenilen demektir. Bir fotoğrafın FSEK açısından güzel sanat eseri sayılabilmesi ve güzel sanat eseri olarak korumadan yararlanabilmesi için o fotoğrafın bediî vasfında olması; başka bir anlatımla estetik nitelikte olması gerekir.

Ortak eser ne demektir?

Birden çok kişinin oluşturduğu eser, kısımlara ayrılabiliyorsa ortak eser sahipliği söz konusudur. FSEK’te sayılan eser gruplarından ya aynı gruba ait eserlerde bir araya getirilerek ya da ayrı ayrı gruplardan eserler bir araya getirilerek ortak eserler oluşturulabilir.

Elbirliği halinde eser ne demektir?

Birden çok kişinin meydana getirdiği ayrılmaz bir bütün oluşturan eserlerdir. Bu tür eserlerde eser sahibi, onu meydana getirenlerin birliği olan adi şirkettir. Eserle ilgili kararları bu birlik alabilir ancak birliği oluşturan her kişi, hak ihlallerine karşı tek başına hareket edebilir.

Eser sahibinin manevi hakları nelerdir?

Eseri kamuya sunma hakkı, adın belirlenmesi hakkı, eserde değişiklik yapılmasını önleme hakkı, eserin aslına ulaşma hakkı, teşhir hakkı ve tahrip etmeyi önleme hakkıdır.

Eser sahibinin mali hakları nelerdir?

İşleme hakkı, çoğaltma hakkı, yayma hakkı, yayın ile (işaret, ses ve görüntü nakline yarayan araçlarla) umuma iletim hakkı, pay ve takip hakkıdır.

Telif haklarının ihlali halinde açılabilecek davalar nelerdir?

Eser sahibini tespit davası, tecavüzün tespiti davası, tecavüzün önlenmesi ve kaldırılması davası ile tazminat davalarıdır.

Lisans ne demektir?

Eser üzerindeki mali hakların kullanım hakkını devreden anlaşmalara kanun lafzında ruhsat, uygulamada lisans denilmektedir.

1800’lü yılların sonuna gelindiğinde fotoğraf hangi alanlarda alınıp satılan bir nesne olarak yaygınlaşmıştır?

İnsanların kişisel yaşamları belgelemeye yönelik fotoğrafları; kitap, dergi ve gazetelerde bir olay ya da durumu gösteren fotoğraflar ile görsel sanat eserlerini kopyalayan fotoğraflar.

Çağdaş ne demektir?

Aynı çağda yer alanlardan, olanlardan, geçenlerden ya da yaşayanlardan her biridir.

Çağdaş sanat ne demektir?

Günümüz teknolojisi ve bakış açısıyla üretilmiş sanat yapıtlarının genel adıdır.

Çağdaş eser ne demektir?

Çağdaş eser yaratmak demek güncel olanı, güncel bakış açısı ve farklı bir anlatım ile dile getirmeyi gerektirir. Esin kaynağı çok eski bir melodi, klasik bir resim veya sanat tarihine mal olmuş bir mimari yapı bile olsa onun anlatım şekli, bakış açısı ve duruşu günümüzü ve günceli kucaklarsa bu eser çağdaştır.

Küratör nedir?

Latincedeki Curatus sözcüğü muhafaza,bakım anlamına gelmektedir. Bir müzede bütün ya da belli koleksiyonları düzenleme, koruma, sınıflandırma ve sergileme görevi yapan kişidir. Çağdaş sanat ortamında çağdaş sanatçılar keşfeden, koruyan, eserlerini sergileyen ve müzelere kazandıran kişidir.

Modernizm nedir?

Geleneğe karşı çıkan ve her çağda görülebilen bir olgu. Modern sanatın felsefesini açıklamak için kullanılır.

Postmodernizm nedir?

Modernizmin sonrası ya da ötesi anlamındadır. Resimde modernizme tepki olarak 1960’larda ortaya çıkan akımdır.

Edisyon nedir?

Bir fotoğraf eserinin kaç adet ve hangi boyutta, hangi değerlerde üretileceğini ya da üretildiğini belirtir.

Sanatçı kopyası nedir?

Her edisyonlu eserde gizli olan bir bilgi Sanatçı Kopyası (Artist Proof) bilgisidir. 5
edisyon olarak satışa çıkan ve sergilen bir eser aslında 5 + 1 demektir. Yani satılan eserlerin haricinde 1 kopya (edisyon) da sanatçıya mutlaka kalır. Buna sanatçı kopyası denilmektedir.

Sertifika nedir?

Bir fotoğraf eserinin edisyonunu, sanatçısını, baskı tekniğini ve yılını belirleyen belgedir. Bu belge bir tür etiket şeklinde hazırlanarak eserin arka yüzüne yapıştırılır.

Özgün baskı nedir?

Henri-Cartiet Bresson, Josef Koudelka veya Man Ray gibi dünya fotoğraf sanat tarihine malolmuş büyük üstadların kendilerinin basmış oldukları ve genelde tek
kopya olan baskılara vintage ya da özgün baskılar denir.