Açıköğretim Ders Notları

Hellen ve Roma Tarihi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Hellen ve Roma Tarihi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Ege Göçleri, Kent-Devletleri Ve Kolonizasyon

1. Soru

Kaçıncı yüzyılda Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş Demir Çağı’na geçilmiştir?

Cevap

Akha merkezlerinin yıkılışının yanı sıra Ege ve Dor Göçlerinin damgasını vurduğu M.Ö. 12. yüzyılla birlikte Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş, Demir Çağı’na geçilmiştir.


2. Soru

Batı Anadolu’ya ilk gelenler kimlerdir ve nereden gelip nereye yerleşmişlerdir?

Cevap

Batı Anadolu’ya ilk gelenler Aioller idi. Yunanistan’daki Thessalia ve Boiotia bölgelerinden gelen Aioller, Lesbos Adası ile Batı Anadolu’nun kuzeydoğu kesimine (Edremit Körfezi ve civarı) yerleştiler. Bu nedenle bu bölge Aiolis adını aldı.


3. Soru

Heksapolis nedir?

Cevap

Heksapolis: Anadolu’nun güney-batı köşesinde Kos, Knidos, Halikarnasos ile Rhodos Adası’ndaki Lindos, Ialysos ve Kamiros tarafından oluşturulan “Altıkent” Birliği.


4. Soru

Dorların Knidos toprakları içinde bulunan dinsel merkezleri neresiydi?

Cevap

Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları içinde bulunan Triopion Tapınağı idi.


5. Soru

Herodotos’un anlattığına göre Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmesinin nedeni nedir?

Cevap

Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı üçayaklı kazanı, âdet olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü.


6. Soru

Akha merkezlerinin Ege Göçleri sonrasında ortadan kalkmasından sonra, Ege dünyasında yaşanmış olan suskunluk dönemine ne ad verilmiştir?

Cevap

Akha merkezlerinin Ege Göçleri sonrasında ortadan kalkmasından sonra, Ege dünyasında ‘Karanlık Ça¤ğ veya “Yunan Orta Çağı” adı verilen bir suskunluk dönemi yaşanmıştır.


7. Soru

Ege dünyasında yaşanmış olan ‘Karanlık Çağ’ veya “Yunan Orta Çağı” hangi dönemlerde yaşanmıştır ve kaç evrede incelenmiştir?

Cevap

Kabaca M.Ö. 1100 ile 750/700 yıllarının arasını kapsayan bu döneme ilişkin bilgilerimiz, ne yazık ki, çok azdır. Bildiklerimiz daha çok Homeros’un destanlarına dayanmaktadır. Karanlık Çağ, erken (M.Ö. 1100-900) ve geç (M.Ö. 900-750/700) olmak üzere iki evre altında ele alınmaktadır.


8. Soru

Karanlık Çağ’ın erken ve geç dönemi  nasıl adlandırılır ve nedeni nedir?

Cevap

Karanlık Çağ’ın erken dönemi aynı zamanda “Protogeometrik” Dönem, geç evresi ise “Geometrik” Dönem olarak adlandırılır. Bu adlandırmalar o dönemde imal edilen vazolardaki süsleme tarzına göre yapılmıştır.


9. Soru

Önce sağdan başlayarak sola doğru yazılan ve dönüşümlü olarak (sağ-sol) bu şekilde devam eden yazı türüne ne ad verilir?

Cevap

Boustrophedon


10. Soru

Tarihçi Herodotos’a göre yazıyı Yunanistan’a getiren kimdir?

Cevap

Tarihçi Herodotos (V.58), yazıyı Yunanistan’a getirenin Fenikeli Kadmos olduğunu söylemektedir.


11. Soru

Kuzey Suriye’de yaşayan Fenikeliler alfabelerini ne zaman ve kaç harf ile oluşturmuşlardır?

Cevap

Kuzey Suriye’de yaşayan Fenikelilerin 22 sessiz harften oluşan alfabe yazısını meydana getirmeleri M.Ö. 2. binyılın sonlarında (M.Ö. yak. 1100) gerçekleşmiştir.


12. Soru

Yunanlar Eski Yunan alfabesini nasıl oluşturmuşlardır?

Cevap

Yunanlar da, ataları olan Akhaların kullandığı Linear B yazısını, Fenikeliler ile ticaret ilişkileri sonucunda daha da geliştirmişler ve onlardan aldıkları sessiz harfler ile Eski Yunan alfabesini oluşturmuşlardı.


13. Soru

Ege coğrafyasında Yunan karakterli kent-devletlerinin ortaya çıkışı neyden sonra olmuştur?

Cevap

Ege coğrafyasında Yunan karakterli kent-devletlerinin ortaya çıkışı Akhaların saray merkezli yerleşimlerinin çökmesinden sonra olmuştur.


14. Soru

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimine ne ad verilir?

Cevap

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimi olan kent-devleti, polis (çoğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir.


15. Soru

Kent-devletinin yapısı nasıldır?

Cevap

İstihkâm edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkaç kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üç yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskiçağ’da, devletin adından ziyade içinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.


16. Soru

Kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi gösteren nedir?

Cevap

Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üç yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskiçağ’da, devletin adından ziyade içinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.


17. Soru

Solon anayasada yaptığı değişikliklerle yurttaşları neye göre sınıflandırdı?

Cevap

Solon, aynı zamanda anayasada da yeni bir düzenleme yaparak yurttaşları soyluluk değil, fakat servetlerine göre dört sınıfa ayırdı. Servet ölçüsü olarak yılda kaç kile /ölçek (medimnos) buğdaya ya da aynı değerde başka ürüne veya paraya sahip oldukları esas alındı. 1 medimnos, 38 kilogram veya 50 litre demekti.


18. Soru

Yasaların yazılı hale getirilmesini isteyen toplumun aşağı kesiminin, aristokrat kesim ile yaptığı mücadele sonucunda ne olmuştur?

Cevap

Böylece kanunların yazı ile saptanması sonucu herkes, hangi tür suça ne ceza verileceğini ya da nelerin suç sayılıp sayılmayacağını öğrenmiştir. Âdeta tanrı buyruğu olarak kabul edilen ve aristokratların işine yarayan sözlü yasalardan (thesmoi), toplumun her kesiminin sosyal ve siyasal yaşamını adil bir şekilde düzenleyen yazılı yasalara (nomoi) geçiş, demokrasi için de önemli bir adımdı.


19. Soru

“Kolonizasyon” nedir?

Cevap

Bir toplumun ya da bir kent-devleti halkının tarımsal veya ticari faaliyetlerde bulunmak için kendi sınırları dışında elverişli toprakları yurt edinmesine ve bu sürece “kolonizasyon” denir.


20. Soru

Kolonizasyonun nedenleri nelerdir?

Cevap

Kolonizasyonun birkaç nedeni vardır. Bunlardan biri, tarım yapılabilecek topraklara olan gereksinimdi. Bu tür nedenlerle kurulmuş koloniler “tarımsal” nitelikli idiler. Bir başka neden, kendi ülkelerindeki olanaksızlıklar idi. Yani kendi kendine yeterli olabilmek için öz kaynaklara sahip olmamak, yaşam koşullarını zorlaştırıyordu. Bu nedenle, ticari faaliyetlerde bulunarak gelişmek istiyorlardı. Bu tür nedenlerle kurulmuş koloniler “ticari” nitelikli idiler. Antik kaynaklarda kolonizasyon nedenlerine ait bazı bilgiler bulmak mümkündür. Bunlar arasında, kıtlık, düşman tarafından bozguna uğratılma, komşularıyla geçimsizlik, yoğun nüfus artışı maden yataklarına sahip olma arzusu bulunmaktadır. Dolayısıyla, kolonizasyonu tek bir nedene bağlamak doğru değildir.


1. Soru

Kaçıncı yüzyılda Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş Demir Çağı’na geçilmiştir?

Cevap

Akha merkezlerinin yıkılışının yanı sıra Ege ve Dor Göçlerinin damgasını vurduğu M.Ö. 12. yüzyılla birlikte Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş, Demir Çağı’na geçilmiştir.

2. Soru

Batı Anadolu’ya ilk gelenler kimlerdir ve nereden gelip nereye yerleşmişlerdir?

Cevap

Batı Anadolu’ya ilk gelenler Aioller idi. Yunanistan’daki Thessalia ve Boiotia bölgelerinden gelen Aioller, Lesbos Adası ile Batı Anadolu’nun kuzeydoğu kesimine (Edremit Körfezi ve civarı) yerleştiler. Bu nedenle bu bölge Aiolis adını aldı.

3. Soru

Heksapolis nedir?

Cevap

Heksapolis: Anadolu’nun güney-batı köşesinde Kos, Knidos, Halikarnasos ile Rhodos Adası’ndaki Lindos, Ialysos ve Kamiros tarafından oluşturulan “Altıkent” Birliği.

4. Soru

Dorların Knidos toprakları içinde bulunan dinsel merkezleri neresiydi?

Cevap

Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları içinde bulunan Triopion Tapınağı idi.

5. Soru

Herodotos’un anlattığına göre Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmesinin nedeni nedir?

Cevap

Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı üçayaklı kazanı, âdet olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü.

6. Soru

Akha merkezlerinin Ege Göçleri sonrasında ortadan kalkmasından sonra, Ege dünyasında yaşanmış olan suskunluk dönemine ne ad verilmiştir?

Cevap

Akha merkezlerinin Ege Göçleri sonrasında ortadan kalkmasından sonra, Ege dünyasında ‘Karanlık Ça¤ğ veya “Yunan Orta Çağı” adı verilen bir suskunluk dönemi yaşanmıştır.

7. Soru

Ege dünyasında yaşanmış olan ‘Karanlık Çağ’ veya “Yunan Orta Çağı” hangi dönemlerde yaşanmıştır ve kaç evrede incelenmiştir?

Cevap

Kabaca M.Ö. 1100 ile 750/700 yıllarının arasını kapsayan bu döneme ilişkin bilgilerimiz, ne yazık ki, çok azdır. Bildiklerimiz daha çok Homeros’un destanlarına dayanmaktadır. Karanlık Çağ, erken (M.Ö. 1100-900) ve geç (M.Ö. 900-750/700) olmak üzere iki evre altında ele alınmaktadır.

8. Soru

Karanlık Çağ’ın erken ve geç dönemi  nasıl adlandırılır ve nedeni nedir?

Cevap

Karanlık Çağ’ın erken dönemi aynı zamanda “Protogeometrik” Dönem, geç evresi ise “Geometrik” Dönem olarak adlandırılır. Bu adlandırmalar o dönemde imal edilen vazolardaki süsleme tarzına göre yapılmıştır.

9. Soru

Önce sağdan başlayarak sola doğru yazılan ve dönüşümlü olarak (sağ-sol) bu şekilde devam eden yazı türüne ne ad verilir?

Cevap

Boustrophedon

10. Soru

Tarihçi Herodotos’a göre yazıyı Yunanistan’a getiren kimdir?

Cevap

Tarihçi Herodotos (V.58), yazıyı Yunanistan’a getirenin Fenikeli Kadmos olduğunu söylemektedir.

11. Soru

Kuzey Suriye’de yaşayan Fenikeliler alfabelerini ne zaman ve kaç harf ile oluşturmuşlardır?

Cevap

Kuzey Suriye’de yaşayan Fenikelilerin 22 sessiz harften oluşan alfabe yazısını meydana getirmeleri M.Ö. 2. binyılın sonlarında (M.Ö. yak. 1100) gerçekleşmiştir.

12. Soru

Yunanlar Eski Yunan alfabesini nasıl oluşturmuşlardır?

Cevap

Yunanlar da, ataları olan Akhaların kullandığı Linear B yazısını, Fenikeliler ile ticaret ilişkileri sonucunda daha da geliştirmişler ve onlardan aldıkları sessiz harfler ile Eski Yunan alfabesini oluşturmuşlardı.

13. Soru

Ege coğrafyasında Yunan karakterli kent-devletlerinin ortaya çıkışı neyden sonra olmuştur?

Cevap

Ege coğrafyasında Yunan karakterli kent-devletlerinin ortaya çıkışı Akhaların saray merkezli yerleşimlerinin çökmesinden sonra olmuştur.

14. Soru

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimine ne ad verilir?

Cevap

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimi olan kent-devleti, polis (çoğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir.

15. Soru

Kent-devletinin yapısı nasıldır?

Cevap

İstihkâm edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkaç kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üç yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskiçağ’da, devletin adından ziyade içinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

16. Soru

Kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi gösteren nedir?

Cevap

Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üç yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskiçağ’da, devletin adından ziyade içinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

17. Soru

Solon anayasada yaptığı değişikliklerle yurttaşları neye göre sınıflandırdı?

Cevap

Solon, aynı zamanda anayasada da yeni bir düzenleme yaparak yurttaşları soyluluk değil, fakat servetlerine göre dört sınıfa ayırdı. Servet ölçüsü olarak yılda kaç kile /ölçek (medimnos) buğdaya ya da aynı değerde başka ürüne veya paraya sahip oldukları esas alındı. 1 medimnos, 38 kilogram veya 50 litre demekti.

18. Soru

Yasaların yazılı hale getirilmesini isteyen toplumun aşağı kesiminin, aristokrat kesim ile yaptığı mücadele sonucunda ne olmuştur?

Cevap

Böylece kanunların yazı ile saptanması sonucu herkes, hangi tür suça ne ceza verileceğini ya da nelerin suç sayılıp sayılmayacağını öğrenmiştir. Âdeta tanrı buyruğu olarak kabul edilen ve aristokratların işine yarayan sözlü yasalardan (thesmoi), toplumun her kesiminin sosyal ve siyasal yaşamını adil bir şekilde düzenleyen yazılı yasalara (nomoi) geçiş, demokrasi için de önemli bir adımdı.

19. Soru

“Kolonizasyon” nedir?

Cevap

Bir toplumun ya da bir kent-devleti halkının tarımsal veya ticari faaliyetlerde bulunmak için kendi sınırları dışında elverişli toprakları yurt edinmesine ve bu sürece “kolonizasyon” denir.

20. Soru

Kolonizasyonun nedenleri nelerdir?

Cevap

Kolonizasyonun birkaç nedeni vardır. Bunlardan biri, tarım yapılabilecek topraklara olan gereksinimdi. Bu tür nedenlerle kurulmuş koloniler “tarımsal” nitelikli idiler. Bir başka neden, kendi ülkelerindeki olanaksızlıklar idi. Yani kendi kendine yeterli olabilmek için öz kaynaklara sahip olmamak, yaşam koşullarını zorlaştırıyordu. Bu nedenle, ticari faaliyetlerde bulunarak gelişmek istiyorlardı. Bu tür nedenlerle kurulmuş koloniler “ticari” nitelikli idiler. Antik kaynaklarda kolonizasyon nedenlerine ait bazı bilgiler bulmak mümkündür. Bunlar arasında, kıtlık, düşman tarafından bozguna uğratılma, komşularıyla geçimsizlik, yoğun nüfus artışı maden yataklarına sahip olma arzusu bulunmaktadır. Dolayısıyla, kolonizasyonu tek bir nedene bağlamak doğru değildir.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.