İktisada Giriş 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Para nedir?

Günlük yaşamda insanlar parayı gelir ya da servet anlamında kullanırlar. İktisatta para mal ve hizmet alım satımlarında ya da borçların geri ödenmesinde ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar olarak tanımlanır.

Günümüzde para olarak kullanılan varlıklar nelerdir?

Tarihte pek çok şey para olarak ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Günümüz modern ekonomilerinde ise paranın en çok kullanılan şekli madeni ve kâğıt paralardır. Madeni ve kâğıt paraların yanında, paranın diğer yaygın kullanılan şekli ise ödemelerde kullanılan ve karşılığında çek yazılabilen mevduat hesaplarıdır. Ülkemizde çek kullanımı yaygın olmasa da bankamatik kartları kullanımı yoluyla bu hesaplar otomatik ödeme aracı olarak kullanımı dolayısıyla paradır.

Paranın icadından önce alışveriş işlemleri nasıl gerçekleştiriliyordu?

Paranın olmadığı toplumlarda, mal alışverişleri bir malın diğer bir malla değişimi yoluyla gerçekleştiriliyordu.

Takas (Barter) sistemi nedir?

Bir malın diğer bir malla değiştirildiği sisteme takas (barter) sistemi denir.

İşlem maliyeti nedir?

Takas sistemi alış-veriş için etkin bir yol değildir. Paranın değişim aracı olarak kullanılmadığı bir ekonomide mal ve hizmet değişimi için geçen zaman, emek ve çabaların toplamına işlem maliyeti denir.

Paranın temel fonksiyonları nelerdir?

Paranın bir ekonomide üç temel fonksiyonu vardır. Bu fonksiyonlar; • Paranın değişim aracı olması, • Hesap birimi olması ve • Değer saklama aracı olması fonksiyonlarıdır.

Paranın değişim aracı olma fonksiyonu nedir?

Bireyler herhangi bir mal satın aldığında bu mal karşılığında satıcıya para ödemesinde bulunur ve paranın alınan mal karşılığında satıcıya transferi paranın değişim aracı olarak kullanılmasını ifade eder.

Paranın hesap birimi olma fonksiyonu nedir?

Para ekonomik değerin ölçülmesi için temel bir birimdir. Ülkemizde neredeyse bütün mal ve hizmet fiyatları, ücretleri, varlık değerleri alacak ve borçları Türk lirası cinsinden ifade edilir. Bu durum mal ve hizmetlerin başka mal ve hizmetlerle karşılaştırılması kolaylığını sağlar.

Paranın değer saklama aracı olma fonksiyonu nedir?

Bireyler servetlerini ellerinde farklı reel ve finansal varlıklar şeklinde tutarlar. İnsanlar servetlerinin bir kısmını ellerinde nakit yani para olarak tutarlar. Değer saklama aracı olarak para, serveti elde tutmanın bir yoludur. paranın değer saklama aracı olarak tutulmasının temel nedeni paranın işlemlerde en kolay mübadele aracına dönüşen yani en likit varlık olmasından kaynaklanır.

Servet nedir?

Ekonomik bir birim olarak bireyler cari gelirlerinin hepsini cari dönemde tüketmeyip, bir kısmını gelecekte kendileri tüketmek veya kendilerinden sonra gelecek kuşakların tüketmesi için tasarruf ederler. Kişinin yaşamı boyunca gelirlerinden yapmış oldukları tasarruflar ve kendilerine miras yoluyla kalan tasarruflar toplamına servet denir.

Likidite nedir?

Likidite parasal olmayan bir varlığın ödemelerde kullanılacak bir nakit (para) aracına dönüştürülmesindeki göreceli hız ve kolaylığı temsil eder.

Mal para nedir?

Para olarak kullanılmazsa dahi kendi başına bir değer taşıyan varlıkların değişim aracı olarak kullanılması durumunda bu varlıklara mal para denir. Mal paraya en iyi örnek altın ve gümüştür.

Fiyat para nedir?

Para olarak tedavülde olan varlık eğer değerini, ödeme aracı olarak kullanılması ve aynı zamanda kabul edilmesini tamamen kanuni zorunluluktan alıyorsa, para olmak dışında herhangi bir değeri yoksa o paraya fiyat para denir. Günümüzde kullandığımız paralar fiyat paraya örnektir.

Paranın tanımı neden önemlidir?

Bir ekonomideki para miktarının ölçülmesi ve parasal büyüklüklerin ortaya konabilmesi için, o ekonomideki hangi varlıkların para olarak kabul gördüğünü belirten bir tanıma ihtiyaç vardır.

Para arzı nedir?

Para arzı bir ekonomideki dolaşımdaki toplam para miktarıdır ve paranın tanımlanmasına bağlı olarak da farklı parasal büyüklükler ortaya çıkar.

TCMB Dolaşımdaki para arzını nasıl tanımlamıştır?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) farklı parasal büyüklük tanımlamaları yapmıştır ve en dar para tanımlamasını dolaşımdaki para arzı için yapmıştır. Dolaşımdaki para, ticari bankalar dışındaki firmalar ve hane halkının ellerinde tuttukları madeni ve kâğıt paralardır. Bu parasal büyüklük M0 olarak tanımlanır.

Para tabanı nedir?

Para arzı aynı zamanda para tabanı olarak adlandırılır ve para tabanı ticari bankalar dışındaki firmalar ve hanehalkının ellerinde tuttukları madeni ve kâğıt paralar ile bankaların merkez bankasındaki mevduatları toplamından oluşur. Dolaşımdaki paraya ilaveten bankaların merkez bankasındaki mevduatlarını da içerir.

En dar kapsamlı resmi para ölçüsü olan M1 basit anlamda nasıl tanımlanır?

En dar kapsamlı resmi para ölçüsü olan M1, basit anlamda nakit ve vadesiz mevduat hesaplarını kapsar.

En dar kapsamlı resmi para ölçüsü olan M1 teknik anlamda nasıl tanımlanır?

Teknik anlamda M1, para tabanına ilaveten ödemelerde doğrudan kullanılan vadesiz mevduatları ve seyahat çeklerini de içerir.

M1 para arzının özelliği nedir?

Paranın teorideki tanımına en çok benzeyen para M1’dir. Çünkü M1’in içerisindeki bütün kalemler ödemelerde en kabul görmüş ve en çok kullanılan öğelerdir.

M2 para arzı nasıl tanımlanır?

M2; M1 parasal büyüklüğünün içindeki bütün kalemler de dâhil olmak üzere daha az para benzeri varlıkları içerir. M1’den farklı olarak en önemli ilaveler bankalardaki vadeli mevduatlardır.

Vadeli mevduat nedir?

Vadeli mevduatlar, belirlenmiş dönemlerde faiz getiren hesaplardır.

M3 Para arzı hangi unsurlardan oluşur?

M3 parasal büyüklüğü ise; M2 + kısa vadeli hazine bonoları + finansman bonoları + tasarruf bonoları + banka akseptanslarından oluşur.

Modern ekonomilerde para arzı hangi kurumlar tarafından belirlenir?

Para arzı bir ekonomideki dolaşımdaki para miktarıdır. Modern ekonomilerde para arzı Merkez Bankaları (MB) tarafından belirlenir. Türkiye’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bankaların bankası olarak para arzının belirlenmesinden ve bankacılık sisteminin denetim ve kontrolünden sorumlu kurumdur. Para arzının belirlenmesi merkez bankalarının uygulamış oldukları politikalarının yanı sıra, hane halklarının ve ticari bankaların ortak davranışlarının sonucu olarak oluşur.

% 100 rezerv bankacılığı nasıl tanımlanır?

Bankanın kabul ettiği fakat kredi olarak veremeyip kasasında tuttuğu mevduata rezerv ve bütün mevduatların rezerv olarak tutulduğu sisteme ise %100 rezerv bankacılığı adı verilir.

% 100 rezerv bankacılığında bankaların para arzına etkileri nedir?

Bankaların bütün mevduatları rezerv olarak tuttukları % 100 rezerv bankacılığı durumunda para arzına herhangi bir etkileri olmaz.

Kısmi rezerv bankacılığı nedir?

Bankaların müşteri mevduatlarının belli bir oranını rezerv olarak kasalarında tutup geri kalan kısmını kredi olarak dağıttığı sisteme kısmi rezerv bankacılığı denir. Rezerv olarak tuttukları orana ise rezerv oranı adı verilir.

Zorunlu rezerv oranı nedir?

Merkez bankaları sistem içindeki bankaların kabul ettikleri mevduatlar için kasalarında tutmak zorunda oldukları bir minimum rezerv oranı belirler. Bu orana zorunlu rezerv oranı adı verilir.

Atıl rezerv nedir?

Bankaların merkez bankasının belirlemiş olduğu zorunlu rezervler haricinde ellerinde tutmuş oldukları rezervlere ise atıl rezervler veya gönüllü olarak tutulan atıl rezervler denir.

Para çarpanı nedir? Bankacılık sisteminin yaratacağı para miktarı neye bağlıdır?

Kısmi rezerv bankacılığında bankalar para yaratarak para arzını artırırlar. Ticari bankaların her bir TL’lik rezervden yaratmış olduğu para miktarına para çarpanı denir. Eğer rezerv oranı R ile gösterilirse, rezerv oranının %10 olduğu bir bankacılık sisteminde her bir TL rezerv 1/R oranında para yaratır. Bu durum bankacılık sisteminin yaratacağı para miktarının rezerv oranına bağlı olduğunu gösterir. Zorunlu rezerv oranı arttıkça bankaların verebilecekleri kredi miktarı azalır ve para çarpanının düşmesi sonucu yaratılacak para miktarı azalır. %100 rezerv bankacılığının olduğu bir sistemde para çarpanı bire eşittir.

Para arzını kontrol etmek için merkez bankalarının kullandığı temel para politikası araçları nelerdir?

Para arzını kontrol etmek için merkez bankaları üç farklı para politikası aracından faydalanır. Bu araçlar; • Açık piyasa işlemleri, • Zorunlu rezerv (karşılık) oranları ve • Reeskont oranı politikalarıdır. Bu araçlar arasında en fazla uygulanan araç ise açık piyasa işlemleridir.

Açık piyasa işlemleri nedir? Nasıl işler?

Merkez bankasının dolaşımdaki nakit miktarını artırmasının yollarından birisi, piyasadaki hazine tahvil ve bonoları gibi finansal varlıkları bono piyasasından satın alması ve karşılığında ise piyasadaki bono ve tahvil satıcılarına nakit para ödemesi yapmasıdır. Bu değiş tokuşla halkın elindeki para miktarı ve dolayısıyla dolaşımdaki nakit miktarı artacaktır. Dolaşımdaki paranın bir kısmı halkın elinde nakit olarak bulunurken bir kısmı ise bankalarda mevduat olarak tutulur. Bankalardaki mevduatlar ise para arzının para çarpanı kanalıyla artmasına sebep olur. Merkez bankasının para arzını artırmak için halktan (piyasadan) devlet tahvil ve bonolarını alırken parayı kullanmasına açık piyasa alımları denir.

Açık piyasa satışları ve açık piyasa işlemleri nasıl ifade edilebilir?

Para arzını azaltmak için merkez bankası para arzını artırmak için yaptığı işlemin tersini yapar. Hazine tahvil bonolarını halka satarken, hane halklarının ellerindeki nakit parayla ve bankalarında mevcut mevduatlarla tahvil ve bono değişimi gerçekleşir. Merkez bankası dolaşımdaki parayı bu yolla piyasadan çekerken, para arzını azaltmış olur. Para arzını azaltmak amacıyla yapılan bu işleme açık piyasa satışları denir. Açık piyasa alım ve satım işlemlerinin tümüne ise açık piyasa işlemleri adı verilir.

Zorunlu rezerv (karşılık) oranı politikası nedir? Nasıl işler?

Merkez bankası rezerv oranlarını arttırtıp azaltarak bankacılık sisteminin yaratacağı para miktarını etkiler ve para arzını kontrol eder. Merkez bankası para arzını artırmak istiyorsa, zorunlu rezerv (karşılık) oranını azaltır ve bu suretle bankaların mevduatlarından verebileceği kredi oranını artırarak para çarpanını büyültür. Bu ise para arzının artışına sebep olur. Para arzının azaltılması isteniyorsa, bu durumda da merkez bankası rezerv oranını artırır ve para arzının artışını bu şekilde kontrol eder.

Reeskont oranı politikası nedir? Nasıl işler?

Reeskont oranı merkez bankasının sistem içindeki bankalara kredi açmak için kullanmış olduğu ve piyasa faizine göre daha düşük veya daha yüksek olabilen faiz politikası aracıdır. Reeskont faiz oranı merkez bankasının sistem içindeki bankalara kredi açma durumunda uygulamış olduğu faiz oranıdır ve Merkez Bankasının parasal büyüklükler ve para arzı büyüme oranı konusunda nasıl bir politika amaçladığının göstergesi olarak algılanır. Merkez bankası bu politika aracını faiz oranını arttırıp azaltarak uygular. Eğer merkez bankası para arzının azaltılmasını amaçlıyorsa, reeskont faiz oranını artırarak bankaların kendisinden kredi kullanmasını zorlaştırır. Tam tersine piyasalarda likiditeyi artırmak istiyorsa, bu durumda da bu faiz oranını düşürerek bankaların kendisinden ucuz kredi kullanmasını ve sonuçta da daha fazla piyasaya kredi açarak para arzını artırmalarını teşvik eder. Bu çok sık başvurulan bir politika aracı değildir.

Para arzının belirleyicisi olan kurumlar hangileridir?

Para arzı merkez bankaları tarafından belirlenir fakat merkez bankalarının uygulamış oldukları politikalarının yanı sıra hanehalklarının ve bankacılık sisteminin davranışları da para arzını belirleyicidir.

Para arzının belirlenmesinde merkez bankası neden hanehalklarının davranışların bağımlıdır?

Hane halklarının parayı mevduat olarak bankalarda tutup tutmamaları bankacılık sisteminin para yaratma mekanizmasını etkiler. Paranın yastık altı tutulduğu bir toplumda mevduatların az veya hiç olmaması para çarpanını ve sonuçta yaratılan para arzını etkiler. Bu sebeple merkez bankası para arzının kontrolü noktasında hane halkı davranışına bağımlıdır.

Para arzının belirlenmesinde bankacılık sisteminin rolü nedir?

Para arzının belirlenmesinde bankacılık sisteminin rolü, bankaların kredi verme istek ve yetenekleri ile ilgilidir. Merkez bankasının para arzını arttırmayı amaçladığı bir ortamda eğer bankacılık sistemi atıl rezervler bulundurup sonuçta açmış olduğu krediyi azaltıyorsa merkez bankası amacında başarısız olacaktır.

Parasal geçiş mekanizması nedir ve nasıl işler?

Para arzındaki bir artış reel faiz oranlarının düşmesine sebep olur. Reel faizlerdeki azalma ise tüketim ve yatırım harcamalarındaki artış yoluyla milli gelirde artışa neden olur. Para arzındaki değişme ile reel faizler kanalıyla reel milli gelirdeki değişmeyi açıklayan bu sürece paranın geçiş mekanizması adı verilir ve bu mekanizma parasal bir değişmenin faiz oranlarını ters yönde ve reel geliri aynı yönde nasıl etkilediğini ifade eder.

Portföy dağılım kararı nedir?

Servet sahipleri, servetlerini farklı reel ve finansal varlıklar arasında nasıl dağıtacaklarına, diğer bir deyişle servetlerini ellerinde hangi varlıklar olarak tutacaklarına karar verme durumundadırlar. Servet sahibinin elinde tuttuğu farklı varlık demetine portföy, kişilerin hangi varlıkları ve bu varlıklardan hangi oranlarda ellerinde bulunduracakları kararına ise portföy dağılım kararı denir.

Portföy dağılım kararını etkileyen faktörler nelerdir?

Kişilerin portföy dağılım kararlarını etkileyen faktörleri; • Varlıkların beklenen getirisi, • Risk, • Varlıkların likiditesi ve • Varlığın getiri dönemi (vadesi) olarak sıralayabiliriz. Varlık talebini etkileyen bu unsurları aynı zamanda varlıkların sahip olduğu karakteristikler olarak adlandırabiliriz.

Portföy dağılım kararını etkileyen faktörlerden Varlıkların beklenen getirisi nedir?

Ekonomik birimler hangi varlıkları portföylerinde bulunduracakları kararını verirken diğer faktörlerin sabit olduğu varsayımı altında ellerindeki varlıkların beklenen getirisinin yüksek olmasını tercih ederler. Portföyün yüksek getirisi kişinin gelecekte daha yüksek bir tatmin düzeyine ulaşmasına yol açacaktır. Belli bir dönemde herhangi bir varlığın değerindeki artış oranına, o varlığın getiri oranı denir. Bir varlığın beklenen getirisi ile o varlığın talep edilecek miktarı arasında pozitif bir ilişki mevcuttur.

Portföy dağılım kararını etkileyen faktörlerden risk nedir?

Eğer bir varlık veya portföyün gerçekleşen getirisinin beklenen getirisinden büyük olasılıkla farklı olacağı durumu mevcut ise bu varlık veya portföy yüksek riskli olarak değerlendirilir. Bu anlamda risk, varlıkların getirisi konusundaki belirsizliği ifade eder. Yüksek risk yüksek beklenen getiri gerektirir ve yüksek getiri yüksek risk yüklenmenin ödülüdür.

Portföy dağılım kararını etkileyen faktörlerden Varlıkların likiditesi nedir?

Bir varlığın likiditesi o varlığın hangi kolaylık ve hızla mal ve hizmetlerin alımında kullanılabileceği veya diğer varlıklarla değiştirilebileceğiyle ilişkilidir. Bir varlık ne kadar hızlı bir şekilde ve maliyetsiz olarak mal ve hizmet alımında kullanılıyorsa, o varlığın likiditesi o kadar yüksektir. Para doğrudan, hızlı ve maliyetsiz olarak mal ve hizmet alımında (ödemelerde) kullanıldığı için en likit varlıktır. Otomobil, gayrimenkul vb. varlıklar ise likiditesi düşük varlıklardır. Varlıkların likiditesi ne kadar yüksekse, servet sahipleri tarafından portföylerinde bulundurmaları açısından o kadar fazla talep edilirler.

Portföy dağılım kararını etkileyen faktörlerden Varlığın getiri dönemi (vade) nedir?

Bir varlığın vadesinden, o varlığın alınması ile anaparası ve faizinin (getirisinin) varlık sahibine geri ödenmesi arasında geçen zaman dilimini anlıyoruz. Vade olayı banka hesapları, her türlü tahvil ve bono için geçerlidir. Tahvil ve bonoların vadeleri ile bu vadelere göre faiz getirileri de farklılık gösterir. Uzun dönemli tahvil ve bonoların faiz getirileri kısa dönemli (vadeli) olanlara göre daha yüksektir. Bunun nedeni uzun vadeli bonoların kısa vadelilere göre daha yüksek risk taşımasıdır.

Para talebi nedir?

Para talebi servet sahibinin servetinin ne kadar kısmını elinde parasal varlıklar olarak bulundurduğunu ifade eder ve bu karar portföy dağılım kararının bir parçasıdır.

Paranın, para talebinin belirlenmesinde belirleyici olan özellikleri nelerdir?

Paranın iki özelliği para talebinin belirlenmesi konusunda belirleyici rol oynar: • Bunlardan birincisi paranın bütün varlıklar arasında en likit varlık özelliği taşımasıdır. Bu durum parayı elde tutmanın en belirgin özelliğidir. • İkincisi ise; Para diğer varlıklara göre ya sıfır getiriye ya da çok düşük bir getiriye sahiptir. Göreceli olarak parayı elde tutmanın getirisinin düşük veya yok olması ise parayı elde tutmanın alternatif maliyetini teşkil eder.

Para talebini belirleyen öncelikli ve ağırlıklı faktörler nelerdir?

Para talebini belirleyen faktörler öncelikli ve ağırlıklı olarak; fiyatlar genel seviyesi (P), reel gelir (Y), ve faiz oranlarıdır.

Para talebi ile fiyatlar genel düzeyi arasında nasıl bir ilişki vardır?

Fiyatlar genel düzeyindeki artışlar insanların işlemlerini gerçekleştirmek için daha fazla nakit (likidite) ihtiyacı duymalarına ve sonuçta daha fazla para talep etmelerine yol açar. Fiyatlar genel düzeyindeki yüzde (%) değişimler (artışlar/azalışlar) nominal para talebinde aynı oranlı ve aynı yönlü değişimlere sebep olur.

Para talebi ile reel gelir arasında nasıl bir ilişki vardır?

Bireylerin reel gelirlerindeki artışlar tüketimlerinin artmasına neden olur. Reel gelirdeki artışların kişilerin tüketimlerini artırması aynı zamanda kişilerin yapacakları işlem miktarını ve nihayetinde de bu işlemleri gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları likidite miktarını artırır. Bireysel ve toplumsal gelirdeki artışlar para talebinin artmasına yol açar.

Reel faiz nedir?

Reel faiz nominal faizin enflasyondan arınmış hâlidir

Para talebini etkileyen diğer faktörler nelerdir?

Para talebini etkileyen diğer faktörler ise; • Parasal varlıkların nominal getirisi, • Servet, • Risk, • Parasal olmayan varlıkların likiditesi ve • Ödeme teknolojilerindeki gelişmişlik düzeyidir.

Para talebinin gelir esnekliği nedir?

Para talebinin gelir esnekliği reel gelirdeki %1’lik bir artışın reel para talebinde % kaçlık artışa sebep olacağını gösterir. Para talebinin gelir esnekliği birden küçüktür.

Para talebinin faiz esnekliği nedir?

Para talebinin faiz esnekliği faiz oranındaki %1’lik bir artışın para talebinde % kaçlık azalmaya sebep olduğunu ifade eder. Bu esneklik değeri ülkeden ülkeye farklılık gösterir, negatif ve -1 ile -2 arasında bir değer taşır.

Para talebinin reel gelir ve faiz oranı ile ilişkisinin yönü hakkında ne söylenebilir?

Para talebi reel gelirle pozitif, faiz oranı ile ise negatif ilişkilidir.

Para piyasası dengesi ile enflasyonun sebepleri arasında nasıl bir ilişki vardır?

Reel para arzı ile reel para talebi eşitliği fiyatlar genel düzeyindeki değişmelerin (enflasyon) sebepleri konusunda da ipuçları verir. Nominal para arzındaki artışların fiyatlar genel düzeyinde artışa, reel para talebindeki artışların ise fiyatlar genel düzeyinde azalışa sebep olacağını gösterir. Yani enflasyon parasal bir olgudur.

Para arzı ile enflasyon arasında nasıl bir ilişki vardır?

Fiyatlar ve ücretlerin esnek olduğu bir ortamda para arzındaki büyüme enflasyona sebep olur. Enflasyon oranı fiyatlar genel düzeyindeki büyüme oranı olarak tanımlanır.

Para arzı ile enflasyon ve reel ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yönü hakkında ne söylenebilir?

Parasal büyümeler enflasyona sebep olur. Fakat reel ekonomik büyüme fiyatlar genel düzeyinde düşüşlere sebep olur. Yani enflasyon para arzındaki büyüme ile doğrusal ekonomik büyüme ile ters ilişkilidir.

Paranın iktisadi olarak tanımı nedir?

Mal ve hizmet alım satımlarında ya da borçların geri ödenmesinde ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklara iktisat literatüründe para denir.

Takas sistemi nasıl işler?

Mal ve hizmet alışverişlerinde bir malın diğer bir mal veya hizmetle değiştirildiği sisteme takas (barter) sistemi denir.

Takas sistemi günümüz ekonomilerinde niçin alış-veriş için etkin bir yol değildir?

Çünkü takasın gerçekleşebilmesi için farklı mal arayan veya almak isteyen iki kişinin karşılaşması bunların her birinde de diğerinin aradığı malın bütün özellikleriyle mevcut olması gerekir. Kişilerin buluşmaları güç ve zaman alıcıdır. Mal ve hizmetlerin değişimi için harcanan zaman, emek ve çabaların toplamına işlem maliyeti denir.

Mal ve hizmetlerin değişimi için harcanan zaman, emek ve çabaların toplamının maliyetine ad verilir?

İşlem maliyeti

Paranın ekonomide fonksiyonları nelerdir?

Bu fonksiyonlar; paranın değişim aracı olması, hesap birimi olması ve değer saklama aracı olması fonksiyonlarıdır.

Paranın fonksiyonlarından biri de değişim aracı olmasıdır. Para bu işlevi nasıl yerine getirir?

Bireyler herhangi bir mal satın aldığında bu mal karşılığında satıcıya para ödemesinde bulunur ve paranın alınan mal karşılığında satıcıya transferi paranın değişim aracı olarak kullanılmasını ifade eder. Bu durumda para bir malın diğer bir malla değiştirilmesi yerine, alınan mal karşılığında ödemenin yapılmasını ve sonuç olarak üretim ve ticaretin yapılmasını kolaylaştırdığı için ekonomide değişim aracı fonksiyonunu görür. Bu işlemler yapılırken herhangi bir mağazaya alışveriş için giren alıcı elindeki paranın ödeme aracı olarak kabul edileceğinden ve satıcı ise kabul ettiği paranın başka biri tarafından mal ve hizmet karşılığında yine kabul edileceğinden emindir.

Paranın fonksiyonlarından biri de hesap birimi olmasıdır. Para bu işlevi nasıl yerine getirir?

Para ekonomik değerin ölçülmesi için temel bir birimdir. Ülkemizde neredeyse bütün mal ve hizmet fiyatları, ücretleri, varlık değerleri alacak ve borçları Türk lirası cinsinden ifade edilir. Bazı mal ve hizmetler dolar üzerinden, bazıları altın üzerinden bazıları da borsada işlem gören şirketlerin hisse senetleri üzerinden fiyatlandırılmaz. Bunların yerine bütün fiyatlar T cinsinden ifade edilir ve bu durum mal ve hizmetlerin başka mal ve hizmetlerle karşılaştırılması kolaylığını sağlar.

Paranın fonksiyonlarından biri de değer saklama aracı olmasıdır. Para bu işlevi nasıl yerine getirir?

Bireyler servetlerini ellerinde farklı reel ve finansal varlıkları tutarak elde ederler. Bu varlıklar; nakit, tahvil ve bono, hisse senedi, gayrimenkul, altın, banka hesabı vb.’dir. İnsanlar sonuçta servetlerinin bir kısmını ellerinde nakit yani para olarak tutarlar. Değer saklama aracı olarak para, serveti elde tutmanın bir yoludur.

İktisat biliminde servet kavramı nasıl tanımlanır?

Kişinin yaşamı boyunca gelirlerinden yapmış oldukları tasarruflar ve atalarından kendilerine miras yoluyla kalan tasarruflar toplamına servet denir.

Likidite nedir?

Parasal olmayan bir varlığın ödemelerde kullanılacak bir nakit aracına dönüştürülmesindeki göreceli hız ve kolaylığa likidite denir.

Bir para çeşidi olarak “mal para” nedir? Mal paraya neler örnek teşkil edebilir?

Para olarak kullanılmazsa dahi kendi başına bir değer taşıyan varlıkların değişim aracı olarak kullanılması durumunda bu varlıklara mal para denir. Mal paraya en iyi örnek altın ve gümüştür. Bu iki varlık tarihte para olarak farklı toplumlar tarafından kullanılmıştır.

Bir para çeşidi olarak fiyat-para nedir?

Eğer bir varlık para olarak değerini tamamen kanuni zorunluluktan alıyorsa ve para olmak dışında herhangi bir ticari değeri yoksa o paraya fiyat-para denir.

Para tabanı hangi bileşenlerden oluşur?

Para tabanı ticari bankalar dışındaki firmalar ve hane halkının ellerinde tuttukları madeni ve kâğıt paralar ile bankaların merkez bankasındaki mevduatları toplamından oluşur.

Parasal büyüklük olarak M1 hangi bileşenlerden oluşur?

M1: En dar kapsamlı resmi para ölçüsü olan M1, basit anlamda nakit ve vadesiz mevduat hesaplarını kapsar. Ama teknik anlamda M1, para tabanına ilaveten ödemelerde doğrudan kullanılan vadesiz mevduatları ve seyahat çeklerini de içerir. Paranın teorideki tanımına en çok benzeyen para M1’dir. Çünkü M1’in içerisindeki bütün kalemler ödemelerde en kabul görmüş ve en çok kullanılan öğelerdir

Parasal büyüklük olarak M2 hangi bileşenlerden oluşur?

M2: M1 parasal büyüklüğünün içindeki bütün kalemler de dâhil olmak üzere daha az para benzeri varlıkları içerir. M1’den farklı olarak en önemli ilaveler bankalardaki vadeli mevduatlardır. Vadeli mevduatlar, belirlenmiş dönemlerde faiz getiren hesaplardır.

Para arzı nedir ve hangi kurum tarafından belirlenir?

Para arzı bir ekonomideki dolaşımdaki para miktarıdır. Fiyat, paranın ödeme aracı olarak kullanıldığı modern ekonomilerde para arzı Merkez Bankaları (MB) tarafından belirlenir. Türkiye’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bankaların bankası olarak para arzının belirlenmesinden ve bankacılık sisteminin denetim ve kontrolünden sorumlu kurumdur.

Kısmi rezerv bankacılığı nedir?

Bankaların müşteri mevduatlarının belli bir oranını rezerv olarak kasalarında tutup geri kalan kısmını kredi olarak dağıttığı sisteme kısmi rezerv bankacılığı denir.

Zorunlu rezerv nedir?

Merkez bankaları genellikle sistem içindeki bankaların kabul ettikleri mevduatlar için kasalarında tutmak zorunda oldukları bir minimum rezerv oranı belirler ve bu orana ise zorunlu rezerv oranı adı verilir.

Para çarpanı nedir?

Ticari bankaların her bir TL’lik rezervden yaratmış olduğu para miktarına para çarpanı denir.

Para politikası araçları nelerdir?

Açık piyasa işlemleri, zorunlu rezerv karşılık oranları ve reeskont oranı merkez bankasının para politikası araçlarıdır.