Açıköğretim Ders Notları

Osmanlı Türkçesi Metinleri 1 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Osmanlı Türkçesi Metinleri 1 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Metin Okuma Ve Anlama: El Yazması Metinler-Iıı

1. Soru

Farsça yapılarda “türetilen kelimeler”e örnek veriniz?

Cevap

Rû-gerdân Ön eklerden “rû” kullanılmış.


2. Soru

“E?azzallâh”ın anlamı nedir?

Cevap

Allah aziz etsin.


3. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Mef‘ûl” örnek veriniz?

Cevap

Müsellem Tef‘îl bâbı ism-i mef‘ûl.


4. Soru

Arapça yapılarda “Tamlamalar”a örnek veriniz?

Cevap

İbnü’s-sultân Şemsî tamlama.


5. Soru

Farsça yapılarda “tamlamalar”a örnek veriniz?

Cevap

Bahr-i sefîd İzâfet kesresi.


6. Soru

Osmanlı arşiv belgelerinde geçen “Kerâmetlü” kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Kerâmetlü.


7. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdarlar ve vezinleri”ne örnek veriniz?

Cevap

Hıyânet fi‘âlet.


8. Soru

Farsça yapılarda “Atıf vav’ıyla yapılmış birleşik isim”e örnek veriniz?

Cevap

Feth u teshîr.


10. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Fâ‘il”e örnek veriniz?

Cevap

Mü’ellif Tef‘îl bâbı ism-i fâ‘il.


11. Soru

…Velâkin müşârun-ileyhin tasmîm-gerdesi olan husûsâtın tahsîline lâ-yenkatı‘ ve bilâfütûr sa‘y itmek hem kendü mu‘tâdı ve hem dahi kuvvet-i meksûbesi ilelinden bulunduğu misüllü…” 

Yukarıdaki cümlede yer alan sözcüklerden hangsi “Bir şeyi önceden kararlaştırmak” anlamındadır?

Cevap

Tasmîm-gerde


12. Soru

“Elhamdü lillâhi Rabbi’l‘âlemîn ve’s-salâtü ve’sselâmü alâ Rasûlinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecma‘în. Emmâ ba‘dü ma‘lûm ola ki târîh-i hicreti’nnebeviyye aleyhi ekmeli’t-tahiyyenin bin yüz yirmi iki senesinde ve târîh-i mîlâd-ı İsâ ‘aleyhi’s-selâmın bin yedi yüz on birinci sâlinde Moskov Kralı’nın bin yüz on senesi sulhu târîhinden târîh-i mezbûra değin evzâ?-ı nâ-hem-vâr ve dimâğı fesâd ve ahd-i mîsâkı ke-beytü’l-ankebût süst-i bünyâd ve nakz-ı ahdine bâ’is ve bâdî ve Boğdan ve Eflâk ve sevâhil-i Tuna ve Belgrad ve Bosna ve Bahr-i Siyâh ve Bahr-i Sefîd ve bütün cezâyiri ve bi’l-cümle Rum İli ve Anadolu’da sâkinîn bi’l-cümle Rum keferesi yek-dil /7.1.2/ ve bunların râhibleri hâlâ Moskov Çarı sâhib-i hurûcdur ve İslambol’a mâlik olacak bu kraldır Türk tâ’ifesinin vakti tamâm olmuşdur.” Metni günümüz diline çeviriniz?

Cevap

Alemlerin Rabbine hamd olsun ve onun Resulüne, ailesine, yakınlarına ve cümlesine salat ve selam olsun. Bundan sonra biline ki, hicri tarihin bin yüz yirmi iki yılında ve miladi tarihin bin yedi yüz on birinci yılında Moskova kralının bin yüz on senesinde yapılan anlaşma tarihinden adı geçen tarihe kadar uygunsuz ve fesat kaynağı olan tavırları vardır. Anlaşma şartlarını bozan hallerine sebep olan ise Boğdan, Eflak ve Tuna, Belgrad, Bosna, Karadeniz, Akdeniz sahilleri ve bütün adalar ve Rumeli ve Anadolu’da oturan, gönül birliği etmiş Rum kafirleri ve onların rahipleridir. Bu rahipler, Moskova Çarı ayaklanmıştır ve İstanbul’a sahip olacak olan da bu kraldır, Türklerin artık zamanı dolmuştur”


13. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Mef‘ûl”e örnek veriniz?

Cevap

Mahzar İf‘âl bâbı.


15. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i mef‘ûller”e örnek veriniz?

Cevap

Meşhûr Mef‘ûl vezninde.


16. Soru

“At kuyruğu bağlanmış, ucuna da altın yaldızlı top geçirilmiş mızrakcinsinden alamet, nişan. Hükümdarlık, vezirlik, beylerbeyliği, sancakbeyliği ve askeri vazife ve memuriyet işareti idi.” Metinde tanımı yapılan terin nedir?

Cevap

Tuğ-ı hümayun.


18. Soru

“Taht-gâh” hangi anlama gelmektedir?

Cevap

Başkent.


19. Soru

Arapça yapılarda “ism-i tafdile örnek veriniz?

Cevap

Ekser Ef ‘al.


20. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mü’ennes”e örnek veriniz?

Cevap

Meşrûbât (-ât eki ile).


21. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mezîdünfîh masdarlar”a örek veriniz?

Cevap

İhsân İf‘âl bâbı.


22. Soru

“…Kırım cezîresini ve Bucak ülkasını ve diğer nice kaza ve eyâlâtı kendü kabza-i tasarrufuna dâhil itmiş olup…”

Yukarıdaki cümlede koyu yazılmış sözcük Arapça cem‘ türlerinden hangisine örnektir?

Cevap

Cem‘-i mü’ennes


23. Soru

Taraflar, yönler” anlamlarına gelen kelime nedir?

Cevap

Eknâf


24. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i fâilleri”ne örne veriniz?

Cevap

Âzim Fâ‘il vezninde.


26. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mezîdünfîh masdarlar”a örnek veriniz?

Cevap

İmrâr İf‘âl bâbı.


27. Soru

“Hurûc” sözcüğü hangi vezinle yazılır?

Cevap

Fu‘ûl


29. Soru

“İlmiye sınıfının amiri ve en yüksek dereceye sahip müderris. Osmanlıların ilk dönemlerinde en yüksek ilmiye payesi kazaskerlik idi.” Metinde açıklaması yapılan terin nedir?

Cevap

Şeyhulislam.


31. Soru

“Hükümdar” anlamına gelen bir kelime söyeleyiniz?

Cevap

Şehriyâr.


32. Soru

Vüzerâ-i ızâm” tamlaması Farsça İzâfet türlerinden hangisinin örneğidir?

Cevap

İzâfet hemzesi


35. Soru

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi No: 1627’de kayıtlı eserin adı nedir?

Cevap

Keyfiyet-i Rûsiyye


38. Soru

“Ma‘lûm ola ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı On İkinci Karl üzerine Poltava nâm mahalde gâlib olduğu târîhden on bir sene sonra Nehr-i Etel ile Nehr-i Tin mâbeyninde ol târîhde vâki‘ olan Rusya Devleti’nin serhaddini kendüsüne tâbi‘ olmayan tavâ‘if-i cenûbiyyenin ta‘addiyât ve nehb ü gâretlerinden muhâfaza zımnında serhadd-i mezkûrun tûlunca bir sıra palanga ve kal‘a tertîb ve binâ etmiş olup…” Metni bugünkü dile çeviriniz?

Cevap

Bilinmeli ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı On İkinci Karl’a karşı Poltava isimli yerde galip olduğu tarihten on bir sene sonra Etel Nehri ile Tin Nehri arasında o tarihlerdeki Rusya Devleti’nin sınırlarını, kendisine tabi olmayan güney kavimlerinin düşmanlık ve yağmalarından koruma maksadıyla adı geçen sınır boyunca bir sıra palanga ve kaleler yapmıştı.


40. Soru

Arapça yapılarda “tesniye”ye bir örnek veriniz?

Cevap

Sadreyn.


41. Soru

Ma‘lûm ola ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı……………………üzerine Poltava nâm mahalde gâlib olduğu târîhden on bir sene sonra…

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere anlam bütünlüğünü sağlamak için yazılabilecek en uygun kelime aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

On İkinci Karl


42. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i fâilleri”ne örnek veriniz?

Cevap

Gâlib Fâ‘il vezninde.


43. Soru

Arapça yapılarda “tamlamalara” örnek veriniz?

Cevap

Şeyhu’l-islâm Kamerî tamlama.


46. Soru

Osmanlı Devleti “Leh” derken hangi ülkeyi kastetmiştir?

Cevap

Polonya


47. Soru

Arapça yapılarda “mimli masdarlar”a örnek veriniz?

Cevap

Mes’ele (Mef‘ale vezni).


48. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mükesser”e örne veriniz?

Cevap

Tevârîh Fa‘âlîl vezni ile.


50. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mükesser”e örnek veriniz?

Cevap

Ensâr Ef‘âl vezni ile.


53. Soru

Keyfiyet-i Rûsiyye adlı eser Osmanlı Türkçesiyle yazılmış, hangi yazı türüyle kaleme alınmıştır?

Cevap

Nesih yazı türüyle kaleme alınmıştır.


54. Soru

“Kapıcılar kethüdası”nın açıklaması nedir?

Cevap

Topkapı Sarayı’nda bulunan her çeşit kapıcının en büyük amiri. Kethuda-yı bevvâbîn de denirdi. Divan-ı hümayunda bulunarak hizmet eder ve padişahla sadrazam arasındaki sözlü veya yazılı haberleşmeyi kapı ağası ile birlikte sağlardı.


55. Soru

“Edille” kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Deliller demektir.


57. Soru

Pây-i taht” tamlaması ile aynı anlama gelen söcük hangisidir?

Cevap

Taht-gâh


58. Soru

” …kral tarafından dahî kâğıdlar irsâl eylemişler ki sene-i merkûmda vâki‘ ‘Ağustos
ayının on ikinci günü cümleniz hurûc idüb şehirleri ve kasabaları ve bi’l-cümle kurâsıyla
zabt u rabt ve Türk tâ’ifesin esîr-bend ve zencîr idesiz ki ben varup hâzır bulayım deyu
tenbîh ü te’kîd itdüğünden…” 

Yukarıdaki metnin günümüz Türkçesindeki karşılığı nedir?

Cevap

“…Kral da onlara yazılar gönderip bahsi geçen yılın Ağustos ayının on ikinci gününde ayaklanıp şehirleri ve kasabaları köyleriyle beraber zapt edip Türkleri esir edip zincire vurasınız ki ben geldiğimde hazır bulayım diye tembihledi…” şeklindedir.


59. Soru

Karye sözcüğünün cem-i mükesser hâli nedir?

Cevap

Kurâ; köyler anlamındadır.


60. Soru

Mezîdünfih İsm-i Fâ‘il olan “Müte‘allik” sözcüğü hangi vezinle yazılır?

Cevap

Tefâ‘ul bâbı ism-i fâ‘il


61. Soru

Karşılıklı anlaşma anlamına gelen Arapça söcük nedir?

Cevap

Musâlaha


62. Soru

Müşârun-ileyh Deli Petro Rusya Devleti’nin taht-ı kraliyetine 1689 sene-i Mîlâdiyyesinde ik‘âd olundukda Bahr-i Ebyaz’da kâ‘in Arhangel mersâsından başka devlet-i mersûmenin hiçbir denizde limanı yok idi.”

Yukarıdaki metnin günümüz Türkçe’sindeki karşılığı nedir?

Cevap

“Adı geçen Deli Petro Rusya Devleti’nin krallık tahtına 1689 Miladî senesinde oturtulduğunda Beyazdeniz’de bulunan Arhangel limanından başka Rusya’nın hiçbir denizde limanı yoktu.” şeklindedir.


63. Soru

“…hatt-ı hümâyûn virdiklerinde tedârik-i azîme meşgûl ve sene-i mübârekenin mâh-ı Şevvâli’nin beşinci gün…”

Yukarıdaki cümlede yer alan sözcüklernden hangisi sülâsî mücerred masdarın ism-i mef ‘ûlüdür?

Cevap

Meşgûl


64. Soru

“…pâdişâhımız Sultân ibnü’s-sultân Gazî Ahmed Hân ibnü’s-sultânü’l-Gazî Mehemmed Han e‘azze’l-lâhü ensâruhû hazretleri vâkıf olmağla gayret-i şehinşâhî zuhûra
gelüb sa‘âdetlü …………..Hânı Devlet Girây Hân hazretlerini da‘vet buyurup…” 

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere anlam bütünlüğünü sağlamak için yazılabilecek en uygun kelime hangisidir?

Cevap

Kırım


65. Soru

Genellikle arkası toprak dolma ahşap şarampollarla muhafaza edilen, kaleden küçük, etrafı hendekle çevrilmiş korunaklı istihkam ve mevkilere ne ad verlir?

Cevap

Palanka


66. Soru

Mersâ sözcüğünün Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

Liman


1. Soru

Farsça yapılarda “türetilen kelimeler”e örnek veriniz?

Cevap

Rû-gerdân Ön eklerden “rû” kullanılmış.

2. Soru

“E?azzallâh”ın anlamı nedir?

Cevap

Allah aziz etsin.

3. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Mef‘ûl” örnek veriniz?

Cevap

Müsellem Tef‘îl bâbı ism-i mef‘ûl.

4. Soru

Arapça yapılarda “Tamlamalar”a örnek veriniz?

Cevap

İbnü’s-sultân Şemsî tamlama.

5. Soru

Farsça yapılarda “tamlamalar”a örnek veriniz?

Cevap

Bahr-i sefîd İzâfet kesresi.

6. Soru

Osmanlı arşiv belgelerinde geçen “Kerâmetlü” kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Kerâmetlü.

7. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdarlar ve vezinleri”ne örnek veriniz?

Cevap

Hıyânet fi‘âlet.

8. Soru

Farsça yapılarda “Atıf vav’ıyla yapılmış birleşik isim”e örnek veriniz?

Cevap

Feth u teshîr.

10. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Fâ‘il”e örnek veriniz?

Cevap

Mü’ellif Tef‘îl bâbı ism-i fâ‘il.

11. Soru

…Velâkin müşârun-ileyhin tasmîm-gerdesi olan husûsâtın tahsîline lâ-yenkatı‘ ve bilâfütûr sa‘y itmek hem kendü mu‘tâdı ve hem dahi kuvvet-i meksûbesi ilelinden bulunduğu misüllü…” 

Yukarıdaki cümlede yer alan sözcüklerden hangsi “Bir şeyi önceden kararlaştırmak” anlamındadır?

Cevap

Tasmîm-gerde

12. Soru

“Elhamdü lillâhi Rabbi’l‘âlemîn ve’s-salâtü ve’sselâmü alâ Rasûlinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecma‘în. Emmâ ba‘dü ma‘lûm ola ki târîh-i hicreti’nnebeviyye aleyhi ekmeli’t-tahiyyenin bin yüz yirmi iki senesinde ve târîh-i mîlâd-ı İsâ ‘aleyhi’s-selâmın bin yedi yüz on birinci sâlinde Moskov Kralı’nın bin yüz on senesi sulhu târîhinden târîh-i mezbûra değin evzâ?-ı nâ-hem-vâr ve dimâğı fesâd ve ahd-i mîsâkı ke-beytü’l-ankebût süst-i bünyâd ve nakz-ı ahdine bâ’is ve bâdî ve Boğdan ve Eflâk ve sevâhil-i Tuna ve Belgrad ve Bosna ve Bahr-i Siyâh ve Bahr-i Sefîd ve bütün cezâyiri ve bi’l-cümle Rum İli ve Anadolu’da sâkinîn bi’l-cümle Rum keferesi yek-dil /7.1.2/ ve bunların râhibleri hâlâ Moskov Çarı sâhib-i hurûcdur ve İslambol’a mâlik olacak bu kraldır Türk tâ’ifesinin vakti tamâm olmuşdur.” Metni günümüz diline çeviriniz?

Cevap

Alemlerin Rabbine hamd olsun ve onun Resulüne, ailesine, yakınlarına ve cümlesine salat ve selam olsun. Bundan sonra biline ki, hicri tarihin bin yüz yirmi iki yılında ve miladi tarihin bin yedi yüz on birinci yılında Moskova kralının bin yüz on senesinde yapılan anlaşma tarihinden adı geçen tarihe kadar uygunsuz ve fesat kaynağı olan tavırları vardır. Anlaşma şartlarını bozan hallerine sebep olan ise Boğdan, Eflak ve Tuna, Belgrad, Bosna, Karadeniz, Akdeniz sahilleri ve bütün adalar ve Rumeli ve Anadolu’da oturan, gönül birliği etmiş Rum kafirleri ve onların rahipleridir. Bu rahipler, Moskova Çarı ayaklanmıştır ve İstanbul’a sahip olacak olan da bu kraldır, Türklerin artık zamanı dolmuştur”

13. Soru

Arapça yapılarda “Mezîdünfih İsm-i Mef‘ûl”e örnek veriniz?

Cevap

Mahzar İf‘âl bâbı.

15. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i mef‘ûller”e örnek veriniz?

Cevap

Meşhûr Mef‘ûl vezninde.

16. Soru

“At kuyruğu bağlanmış, ucuna da altın yaldızlı top geçirilmiş mızrakcinsinden alamet, nişan. Hükümdarlık, vezirlik, beylerbeyliği, sancakbeyliği ve askeri vazife ve memuriyet işareti idi.” Metinde tanımı yapılan terin nedir?

Cevap

Tuğ-ı hümayun.

18. Soru

“Taht-gâh” hangi anlama gelmektedir?

Cevap

Başkent.

19. Soru

Arapça yapılarda “ism-i tafdile örnek veriniz?

Cevap

Ekser Ef ‘al.

20. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mü’ennes”e örnek veriniz?

Cevap

Meşrûbât (-ât eki ile).

21. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mezîdünfîh masdarlar”a örek veriniz?

Cevap

İhsân İf‘âl bâbı.

22. Soru

“…Kırım cezîresini ve Bucak ülkasını ve diğer nice kaza ve eyâlâtı kendü kabza-i tasarrufuna dâhil itmiş olup…”

Yukarıdaki cümlede koyu yazılmış sözcük Arapça cem‘ türlerinden hangisine örnektir?

Cevap

Cem‘-i mü’ennes

23. Soru

Taraflar, yönler” anlamlarına gelen kelime nedir?

Cevap

Eknâf

24. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i fâilleri”ne örne veriniz?

Cevap

Âzim Fâ‘il vezninde.

26. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mezîdünfîh masdarlar”a örnek veriniz?

Cevap

İmrâr İf‘âl bâbı.

27. Soru

“Hurûc” sözcüğü hangi vezinle yazılır?

Cevap

Fu‘ûl

29. Soru

“İlmiye sınıfının amiri ve en yüksek dereceye sahip müderris. Osmanlıların ilk dönemlerinde en yüksek ilmiye payesi kazaskerlik idi.” Metinde açıklaması yapılan terin nedir?

Cevap

Şeyhulislam.

31. Soru

“Hükümdar” anlamına gelen bir kelime söyeleyiniz?

Cevap

Şehriyâr.

32. Soru

Vüzerâ-i ızâm” tamlaması Farsça İzâfet türlerinden hangisinin örneğidir?

Cevap

İzâfet hemzesi

35. Soru

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi No: 1627’de kayıtlı eserin adı nedir?

Cevap

Keyfiyet-i Rûsiyye

38. Soru

“Ma‘lûm ola ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı On İkinci Karl üzerine Poltava nâm mahalde gâlib olduğu târîhden on bir sene sonra Nehr-i Etel ile Nehr-i Tin mâbeyninde ol târîhde vâki‘ olan Rusya Devleti’nin serhaddini kendüsüne tâbi‘ olmayan tavâ‘if-i cenûbiyyenin ta‘addiyât ve nehb ü gâretlerinden muhâfaza zımnında serhadd-i mezkûrun tûlunca bir sıra palanga ve kal‘a tertîb ve binâ etmiş olup…” Metni bugünkü dile çeviriniz?

Cevap

Bilinmeli ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı On İkinci Karl’a karşı Poltava isimli yerde galip olduğu tarihten on bir sene sonra Etel Nehri ile Tin Nehri arasında o tarihlerdeki Rusya Devleti’nin sınırlarını, kendisine tabi olmayan güney kavimlerinin düşmanlık ve yağmalarından koruma maksadıyla adı geçen sınır boyunca bir sıra palanga ve kaleler yapmıştı.

40. Soru

Arapça yapılarda “tesniye”ye bir örnek veriniz?

Cevap

Sadreyn.

41. Soru

Ma‘lûm ola ki Rusya İmparatoru Deli Petro, İsveç Kralı……………………üzerine Poltava nâm mahalde gâlib olduğu târîhden on bir sene sonra…

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere anlam bütünlüğünü sağlamak için yazılabilecek en uygun kelime aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

On İkinci Karl

42. Soru

Arapça yapılarda “Sülâsî mücerred masdar ism-i fâilleri”ne örnek veriniz?

Cevap

Gâlib Fâ‘il vezninde.

43. Soru

Arapça yapılarda “tamlamalara” örnek veriniz?

Cevap

Şeyhu’l-islâm Kamerî tamlama.

46. Soru

Osmanlı Devleti “Leh” derken hangi ülkeyi kastetmiştir?

Cevap

Polonya

47. Soru

Arapça yapılarda “mimli masdarlar”a örnek veriniz?

Cevap

Mes’ele (Mef‘ale vezni).

48. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mükesser”e örne veriniz?

Cevap

Tevârîh Fa‘âlîl vezni ile.

50. Soru

Arapça yapılarda “Cem‘-i mükesser”e örnek veriniz?

Cevap

Ensâr Ef‘âl vezni ile.

53. Soru

Keyfiyet-i Rûsiyye adlı eser Osmanlı Türkçesiyle yazılmış, hangi yazı türüyle kaleme alınmıştır?

Cevap

Nesih yazı türüyle kaleme alınmıştır.

54. Soru

“Kapıcılar kethüdası”nın açıklaması nedir?

Cevap

Topkapı Sarayı’nda bulunan her çeşit kapıcının en büyük amiri. Kethuda-yı bevvâbîn de denirdi. Divan-ı hümayunda bulunarak hizmet eder ve padişahla sadrazam arasındaki sözlü veya yazılı haberleşmeyi kapı ağası ile birlikte sağlardı.

55. Soru

“Edille” kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Deliller demektir.

57. Soru

Pây-i taht” tamlaması ile aynı anlama gelen söcük hangisidir?

Cevap

Taht-gâh

58. Soru

” …kral tarafından dahî kâğıdlar irsâl eylemişler ki sene-i merkûmda vâki‘ ‘Ağustos
ayının on ikinci günü cümleniz hurûc idüb şehirleri ve kasabaları ve bi’l-cümle kurâsıyla
zabt u rabt ve Türk tâ’ifesin esîr-bend ve zencîr idesiz ki ben varup hâzır bulayım deyu
tenbîh ü te’kîd itdüğünden…” 

Yukarıdaki metnin günümüz Türkçesindeki karşılığı nedir?

Cevap

“…Kral da onlara yazılar gönderip bahsi geçen yılın Ağustos ayının on ikinci gününde ayaklanıp şehirleri ve kasabaları köyleriyle beraber zapt edip Türkleri esir edip zincire vurasınız ki ben geldiğimde hazır bulayım diye tembihledi…” şeklindedir.

59. Soru

Karye sözcüğünün cem-i mükesser hâli nedir?

Cevap

Kurâ; köyler anlamındadır.

60. Soru

Mezîdünfih İsm-i Fâ‘il olan “Müte‘allik” sözcüğü hangi vezinle yazılır?

Cevap

Tefâ‘ul bâbı ism-i fâ‘il

61. Soru

Karşılıklı anlaşma anlamına gelen Arapça söcük nedir?

Cevap

Musâlaha

62. Soru

Müşârun-ileyh Deli Petro Rusya Devleti’nin taht-ı kraliyetine 1689 sene-i Mîlâdiyyesinde ik‘âd olundukda Bahr-i Ebyaz’da kâ‘in Arhangel mersâsından başka devlet-i mersûmenin hiçbir denizde limanı yok idi.”

Yukarıdaki metnin günümüz Türkçe’sindeki karşılığı nedir?

Cevap

“Adı geçen Deli Petro Rusya Devleti’nin krallık tahtına 1689 Miladî senesinde oturtulduğunda Beyazdeniz’de bulunan Arhangel limanından başka Rusya’nın hiçbir denizde limanı yoktu.” şeklindedir.

63. Soru

“…hatt-ı hümâyûn virdiklerinde tedârik-i azîme meşgûl ve sene-i mübârekenin mâh-ı Şevvâli’nin beşinci gün…”

Yukarıdaki cümlede yer alan sözcüklernden hangisi sülâsî mücerred masdarın ism-i mef ‘ûlüdür?

Cevap

Meşgûl

64. Soru

“…pâdişâhımız Sultân ibnü’s-sultân Gazî Ahmed Hân ibnü’s-sultânü’l-Gazî Mehemmed Han e‘azze’l-lâhü ensâruhû hazretleri vâkıf olmağla gayret-i şehinşâhî zuhûra
gelüb sa‘âdetlü …………..Hânı Devlet Girây Hân hazretlerini da‘vet buyurup…” 

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere anlam bütünlüğünü sağlamak için yazılabilecek en uygun kelime hangisidir?

Cevap

Kırım

65. Soru

Genellikle arkası toprak dolma ahşap şarampollarla muhafaza edilen, kaleden küçük, etrafı hendekle çevrilmiş korunaklı istihkam ve mevkilere ne ad verlir?

Cevap

Palanka

66. Soru

Mersâ sözcüğünün Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

Liman

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.