Web Okuryazarlığı Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Web’te yazma becerileri nelerdir?

Web’te yazma becerileri; web için oluşturma, planlama, tasarım ve kodlama, gözden geçirme ve yeniden üretme alt becerilerini kapsamaktadır.

Bir web sitesinin geliştirilmesinde izlenecek adımlar nelerdir?

Bir web sitesinin geliştirilmesinde izlenecek adımlar basit bir şekilde aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Beyin fırtınası – Web sitesi için olası içerikler hakkında düşünme.

• Ana içeriğin kategorilerini geliştirme vegözden geçirme.

• Sitedeki sayfaların birbirlerine nasıl bağlanacağını gösteren bir akış şeması oluşturma.

• Kullanıcıların siteye nasıl gideceği hakkındabir plan geliştirilmesi, örneğin kullanıcılar her zaman sitenin herhangi bir yerinden ana sayfaya dönebilir.

• Sayfaların düzeni göz önünde bulundurularak tasarımın tutarlılığının sağlanması.

Bilgisayar ekranının görsel taranma çizgisi nasıldır?

Ekrana bakan kişinin göz hareketlerini belirleyen cihazlarla yapılan araştırma sonuçlarına göre bilgisayar ekranının görsel taranma çizgisinin;

1. Sol üst köşeden sağ üst köşeye

2. Sağ üst köşeden sağ alt köşeye doğru genel tarama

3. Yeniden sol üstten itibaren okuma

4. Üst orta noktadan aşağı doğru

okumayı sürdürme tarzında olduğu saptanmıştır. Buna göre kullanıcı web sayfasından önce büyük şekil kitlesini ve renkleri görmekte, ön plandaki unsurlarla arka plandaki unsurlar arasındaki zıtlığın farkına varmaktadır. Kullanıcı ancak daha sonra, varsa grafik unsurların verdiği bilgiyi almakta, üçüncü olarak da okumaya başlamaktadır.

Bir web sitesinin doğru planlanabilmesi için hangi soruları sormak gerekir?

Bir web sitesi oluşturulmadan önce site stratejisinin planlanması gerekmektedir. Bir sitenin doğru planlanabilmesi için;

• Ne türde site/sitelere ihtiyaç var?

• Site/sitelerde ne türde bir içerik olacak?

• Kullanıcılar içeriği nasıl bulacak ve o içeriğe nasıl erişecek?

• Kullanıcıların içerik ile ne yapması bekleniyor?

Web gezinme ağacının oluşturulmasında kullanılan 3 tür bağ yolu vardır, bunlar nelerdir?

Üç tür bağ yolu vardır:

• Mutlak yollar (örneğin http://www.alan. com/tr/support/dreamweaver/contents.html)

• Belgeyi temel alan yollar (örneğin dream-weaver/contents.html)

• Sitenin kök klasörünü temel alanyollar(örneğin /support/dreamweaver/con- tents.html)

Mutlak Yolların özellikleri nelerdir?

Mutlak yollar, bağlı belgenin tam URL’sini, kul-lanılacak protokolle birlikte sağlar, örneğin http:// www.alan.com/tr/support/dreamweaver/contents. html. Resim için tam adres ise http://www.alan. com/tr/support/dreamweaver/images/image1.jpgşeklinde olabilir.

Başka bir sunucudaki belgeye veya varlığa bağ oluşturmak için mutlak yol kullanılmalıdır. Mutlak yollar, yerel bağlar (aynı sitedeki belgeler) için de kullanılabilir ancak bu yaklaşım önerilmez çünkü site başka bir alan adına taşınırsa tüm yerel mutlak yol bağları kaybolacaktır. Yerel bağlar için göreceli yolları kullanmak, dosyaları site içinde taşıma gerektiğinde daha fazla esneklik sağlar.

Belgeyi temel alan yolların özellikleri nelerdir?

Belgeyi temel alan yollar çoğu web sitesindeki yerel bağlar için en iyi yöntemdir. Geçerli belge ve bağlanılan belge veya varlık aynı klasörde olduğun- da ve bir arada kalmaları olasıysa bu ögeler özellikle kullanışlıdır. Belgeyi temel alan yolu, geçerli bel- geden bağlanılan belgeye giden klasör hiyerarşisin- deki yolunu belirterek başka bir klasördeki belgeye veya varlığa bağ oluşturmak için de kullanılabilir. Belgeyi temel alan yollar konusundaki temel fikir, mutlak yolun hem geçerli belge hem de bağlanılan belge veya varlık için aynı olan kısmını hariç tuta- rak yalnızca yolun farklı kısmını sağlamaktır.

Sitenin kökü temel alan yolların özellikleri nelerdir?

Sitenin kökü temel alan yolları, sitenin kök kla- söründen bir belgeye giden yolu tanımlar. Birkaç sunucu kullanan büyük bir web sitesinde ya da birkaç sitenin bulunduğu tek bir sunucuda çalışılıyorsa bu yol kullanılmak istenebilir. Ancak bu yol türü hakkında bilgi yoksa belgeyi temel alan yolların kullanılması daha iyi olacaktır.

HTML web sayfaları hazırlamak için kullanılan bir işaretleme dilidir. Web tarayıcıları (InternetExplorer, Firefox, Chrome vb.) bu kodları anlayarak görsel web sayfalarına dönüştürürler. HTML -Zengin Metin İşaretleme Dili (Hypertext MarkupLanguage) belgelerin birbirlerine nasıl bağlanacaklarını ve belge içindeki metin ve resimlerin nasıl yerleşeceklerini belirleyen ve etiket (tag ) denilen kod parçalarından oluşan bir sistemdir.

HTML kodları yazarken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

• <html>,<head>,<body> gibi küçüktür, bü- yüktür işaretleri(<…>) arasına yazılan kod- lara etiket (tag) adı verilir.

• Açılan her etiket kapatılır. Etiketi kapatmak için / işareti kullanılır.

• Html etiketlerinde Türkçe karakterler yeralmaz.

• Etiketler büyük veya küçük harfle yazılabi- lir, fakat genel kabul görmüş yazım biçimi küçük harftir.

Etiketler büyük veya küçük harfle yazılabi- lir, fakat genel kabul görmüş yazım biçimi küçük harftir.

HTML belgesi bölümlerinden <HEAD>’in özellikleri nelerdir?

HTML belgesinin ilk bölümüdür. WEB sayfası ile ilgili temel özellikler, sayfa başlığı, yazı karakterler kümesi, link özellikleri burada tanımlanır. Head etiketinin yorum aralığında <meta> etiketi yer alır. Bu etiket siteyi tarayıcıya ve arama motorlarına tanıtır. Meta etiketinde kullanılan HTML belgesinin ilk bölümüdür.

Belgenin gövdesini tanımlar, yani bir HTML belgesindeki içerikler; bağlantılar, resimler, tablolar vb. bu etiket içerisinde bulunur.

Web sayfalarının yapıları düşünüldüğünde üç kısma ayırılabilir. Bunlar nelerdir?

Web sayfalarının yapıları düşünüldüğünde üçkısma ayırılabilir. İçerik kısmı, biçimlendirme kısmı ve dinamik kısım.

İçerik kısmı: HTML kodlarını içeren sayfa asıl içeriğin eklendiği kısımdır. Bu kısım genelde metinlerden oluşsa da resim, animasyon ve video gibi elemanları da içerir.

Biçimlendirme kısmı: İçerik kısmının kullanıcıya nasıl görüntüleneceğini gösteren kısımdır.Sayfanın biçimini belirler. Kullanıcıya daha okunaklı ve kullanışlı sayfa sunmak için gerekli elemanları içerir.

Dinamik kısmı: Javascript ile yapılan dinamik işlemleri içerir. Etkileşimli sayfalar oluşturmak için kullanılır.

CSS avantajlarından görünüm avantajları nelerdir?

Görünüm Avantajları: CSS Html’e göre birçok stil özelliğine sahiptir. CSS’nin sayfa içeriği ögelerinin sayfa görünümü ögelerinden ayrılması için geliştirilmiştir.

HTML’de bu elemanın (h1) kalın, altı çizili, artalan rengi kırmızı olarak atama gibi çeşitli özellikleri verilebilir. Ancak bu özellikleri atamak için ayrı HTML elemanları (<strong>, <u> vb.) kullanılmalıdır. CSS’de bu aşağıdaki gibi tek elemanla yapılabilir.

İnsanlar websayfalarını nasıl okumaktadırlar?

• Gözden geçirme, tarama ve seçme,

• Tıklamadan önce göz atma,

• Hızlı bakma ve kısa süreliğine durma,

• Çoğunlukla kısa sürede, her seferinde birazokuma,

• İhtiyaç duyduklarını alma ve hedefe doğruilerleme işlemlerini gerçekleştirirler.

Hedef analizi, web içeriği hazırlamanın ilk adımıdır. Bu doğrultuda öncelikli hangi sorulara cevap aranmalıdır?

Bunlar:

• Tam olarak neye ihtiyaç duyulmaktadır? Kullanıcılar sadece bilgilendirilmek mi iste- niyor yoksa ikna etmek, rahatlatmak, moti-ve etmek mi?

• Hangi sonuca ulaşılmak istenmektedir? Kullanıcıların bilgilendirilmesi mi yoksabelirli bir eylem planının gerçekleştirilmesimi isteniyor

  Oluşturulması planlanan her sayfa için ise aşa- ğıdaki sorular sorulmalıdır:

  • Bu sayfa neden oluşturuluyor?

  • Ne söylenmek isteniyor?

  • Kullanıcının buna ihtiyacı var mı?

  • Bunu okumak istiyorlar mı?

  • Okuduktan sonra kullanıcının ne yapması isteniyor?

    • Eğer bu sorular kolayca cevaplanamıyorsaiçeriğin hedefleri yeniden düşünülmelidir.

Okuduktan sonra kullanıcının ne yapması isteniyor?

• Eğer bu sorular kolayca cevaplanamıyorsaiçeriğin hedefleri yeniden düşünülmelidir.

Hedef analizi, web içeriği hazırlamanın ilk adımıdır. Bu doğrultuda öncelikle hangi sorulara cevap aranmalıdır?

Okuduktan sonra kullanıcının ne yapması isteniyor?

• Eğer bu sorular kolayca cevaplanamıyorsaiçeriğin hedefleri yeniden düşünülmelidir.

Web’te gözden geçirme neleri içerir?

Gözden geçirme, içeriğin doğru olup olmadığını kontrol etme, imla hatalarını ve dil bilgisini doğrulama, stili inceleme ve varsa başvuruları incelemeyi içerir.

Web’te yeniden üretme nasıl gerçekleşmektedir?

Yeniden üretme günümüzde bilgi ve kültürün oluşturulmasını güçlendirmede en iyi yollardan biridir. Yeniden üretme kültürü mevcut malzemeleri yeni bir yaratıcı çalışma veya ürün üretmek üzere birleştirmeye veya düzenlemeye izin ve teşvik eden kültürdür. Varsayılan olarak yeniden üretme, telif hakkı sahiplerinin çalışmalarını iyileştirme, değiştirme, bütünleştirme veya başka şekilde yeniden karıştırma çabalarına izin verir. İnsanlık tarihi boyunca tüm alan sanatçılarının ortak bir uygulaması olsa da telif hakkı kısıtlamalarının son birkaç yılda bü- yümesi, yeniden üretmeyi giderek daha fazla sınırlandırmaktadır. Buna tepki olarak insan yaratıcılığı için arzu edilen kavramı düşünen Harvard hukuk profesörü Lessing, 2000’li yılların başından beri yeniden üretme kavramının dijital çağa taşınması üzerine çalışmalar yapmaktadır. Lessing, fikrî mülkiyet üzerinde varsayılan olarak uygulanan ve özel telif hakkı kanunu ile yasal olarak engellenen yeniden üretmeyi etkinleştirmek için 2001 yılında araçlar olarak yayınlanan Yaratıcı Beraberlikleri (CreativeCommons) kurdu. Kültürel eserler için yeniden üretme, yazılım kodlarının tekrar kullanımı ve yeniden karıştırılmasını teşvik etmek amacıyla, yazılım hareketi için daha önce hazırlanan serbest ve açık kaynak yazılımından ilham alarak ortaya çıkmıştır.

Çevrimiçi Gizlilik konusundaki riskler ve kaygılar nelerdir?

Çevrimiçi Gizlilik konusundaki riskler ve kaygılar aşağıda belirtilen konuları içerebilir;

• Kişisel bilgilerin farklı yollara, farklı amaçlarla hizmet etmek üzerine toplanması (pazarlama, gözetleme, kötüye kullanım vb.)
• Özel hayatın gizliliğini ihlal eden konular
• Diğer hakların ihlalleri
• Kötü amaçlı yazılımlar ve virüsler

• Dolandırıcılık ve çevrimiçi hırsızlık

• Sosyal mühendislik